2-Maruza. O‘zbekiston respubliksida mehnat muhofazasi -ishlarining hozirgi holati va istiqboli

- Majburiy mehnat to’g’risidagi 29-konvensiyasi  (O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 492-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Qirq soatlik ish haftasi to’g’risidagi 47-konvensiyasi (O’zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O’zR Oliy Majlisining 1995 yil 6 maydagi 83-I-son Qaroriga muvofiq qo’shilgan);

-Haq to’lanadigan ta’til to’g’risidagi 52-konvensiyasi (O’zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O’zR Oliy Majlisining 1995 yil 6 maydagi 84-I-son Qaroriga muvofiq qo’shilgan);

-Jamoa muzokaralarini tashkil etish va yuritish huquqi prinsiplarini qo’llash to’g’risidagi 98-konvensiyasi (O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 496-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Onalikni muhofaza qilish to’g’risidagi (qayta ko’rib chiqilgan) 103-konvensiyasi (O’zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O’zR Oliy Majlisining 1995 yil 6 maydagi 85-I-son Qaroriga muvofiq qo’shilgan);

-Majburiy mehnatni tugatish to’g’risidagi 105-konvensiyasi (O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 498-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Mehnat va ish turlari sohasida kamsitish to’g’risidagi 111-konvensiyasi(O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 499-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Ish bilan ta’minlash sohasidagi siyosat to’g’risidagi 122-konvensiyasi(O’zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O’zR Oliy Majlisining1995 yil 6 maydagi 86-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

- Bajarilgan Mehnat uchun bir xil maosh to‘lovi to’g’risidagi 100-konvensiyasi(O’zbekiston Respublikasi mazkur Konvensiyaga O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 493-1son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

- Mehnatkashlarning vakillari to’g’risidagi 135-konvensiyasi (O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 494-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan;

-Eng kichik yosh to’g’risidagi 138-konvensiyasi(O’zbekiston Respublikasining 2008 yil 4 apreldagi O’RQ-140-son Qonuniga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Jamoa muzokaralarini olib borish to’g’risidagi 154-konvensiyasi (O’zR Oliy Majlisining 1997 yil 30 avgustdagi 495-I-son Qaroriga muvofiq ratifikasiya qilingan);

-Bolalar mehnatining eng yomon shakllari to’g’risidagi 182-konvensiyasi(O’zbekiston Respublikasining 2008 yil 8 apreldagi O’RQ-144-son Qonuniga muvofiq ratifikasiya qilingan)

-Birlashmalar erkinligi va kasaba uyushmalariga birlashish huquqini himoya qilish to’g’risidagi 87-konvensiyasi(O’zbekiston Respublikasining 2016 yil 12 oktyabrdagi O’RQ-412 son Qonuniga muvofiq ratifikasiya qilingan)   konvensiyalari ratifikatsiya qilindi va amalga joriy etildi.

Mamlakatimizning o‘z ichki mehnat qonunchiligi ham XMTning aynan

yuqorida keltirilgan me’yorlarga muvofiq muntazam ravishda takomillashtirilib
borilmoqda. Buni davlatimiz va hukumatimiz tomonidan mehnatni muhofaza qilishning me’yoriy-huquqiy bazasini yanada takomillashtirish, hozirgi zamon talablariga javob beradigan darajada ishlab chiqish va amalga tatbiq etish borasidagi ishlar jadallik bilan olib borilishida ko‘rishimiz mumkin. Masalan, davlatimiz tomonidan 1993 yil may oyida “Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi qonunning, 2016 yilda qayta ko’rib chiqilib, 22 semtyabrda qabul qilinishi, yoki 1995 yil 25 dekabrda esa yangi „Mehnat kodeksi”ning kuchga kiritilishi jamiyat hayotida va mehnatni muhofaza qilish sohasida katta ahamiyatga ega bo‘ldi .

Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2000 yil 12 iyulda “Mehnatni muhofaza

qilishga doir me’yoriy hujjatlami qayta ko‘rib chiqish va ishlab chiqish
to‘g‘risida”gi № 267 qaror qabul qilindi. 2008 yil 10 sentabrda “Ishlab
chiqarishdagi baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklaridan majburiy davlat ijtimoiy
sug‘urtasi to‘g‘risida”gi, 2009 yil 16 aprelda esa “Ish beruvchining fuqarolik
javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi qonunlar qabul qilindi. 2010
yil 20 iyulda esa Vazirlar Mahkamasi tomonidan “Mehnatni muhofaza qilish
bo‘yicha normativ-huquqiy bazani yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi №153
qarori qabul qilindi. Buning natijasida mehnat muhofazasi
sohasida me’yoriy hujjatlami qayta ko‘rib chiqish va ishlab chiqish, hamda amalga
tatbiq qilish yanada jadallashdi. Jumladan

Mehnatni muhofaza qilish to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun tashkilotlar faoliyatini to’xtatib qo’yish tartibi to’g’risidagi nizomni tasdiqlash haqida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori, №1, Qabul qilingan sana 05.01.2011, Kuchga kirish sanasi 05.01.2011

«Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida»gi QL-119-sonli O’zbekiston Respublikasi qonuni loyihasi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Qarori, №348-III, Qabul qilingan sana 07.01.2016, Kuchga kirish sanasi 07.01.2018

«Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida»gi QL-119-sonli O’zbekiston Respublikasi qonuni loyihasi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Qarori, №405-III, Qabul qilingan sana 10.03.2016, Kuchga kirish sanasi 10.03.2016

«Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Qarori, №406-III, Qabul qilingan sana 10.03.2016, Kuchga kirish sanasi 10.03.2016

«Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida O’zbekiston Respublikasi Qonuni, №O’RQ-410, Qabul qilingan sana 22.09.2016, Kuchga kirish sanasi 24.12.2016

«Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuniga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish haqida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Qarori, №SQ-99-III, Qabul qilingan sana 25.08.2016, Kuchga kirish sanasi 25.08.2016

Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi xizmatlar bozorini yanada rivojlantirish to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori, №246, Qabul qilingan sana 27.04.2017, Kuchga kirish sanasi 02.08.2017

Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 31 dekabrdagi 1066-son qarori va boshqa qabul qilingan me’yoriy hujjatlar fikrimiznining yaqqol dalilidir.

Yuqorida keltirilgan qonunlar va mehnat muhofazasi bo‘yicha qabul

qilingan boshqa o‘nlab me’yoriy-huquqiy hujjatlar, standartlar, nizomlar, qoidalar,
yo‘riqnomalaming barchasi ishlab chiqarishda ishlovchilar hayoti, sog‘lig‘i va ish
qobiliyatini muhofazalash, turli baxtsiz hodisalaming, jarohatlanishlar va kasb
kasalliklarining oldini olish, qulay va bexatar mehnat sharoitlarini yaratishga,
xavfsiz mashina va mexanizmlar, qurilmalar, uskunalami loyihalashga, ishlab
chiqishga va ishlab chiqarishga tatbiq qilishga xizmat qiladi.