2-маъруза: миллий ва хорижий адабий таълими методикасининг қиёсий таҳлили

Тьютор - 
(Kenneth 
Tutorem-лотинча) 
устоз, мураббий вазифасини
бажаради. Баъзи ҳолларда маъруза ўқитувчиси билан тингловчи
орасидаги боғловчи ролини ҳам бажаради. Бунда маърузачи томонидан
берилган билимларни кенг эгаллашда маслаҳатчи ва устоз ролини
бажаради.
Эдвайзер 
(advisor)-advisor)-)-
французча 
“
avisen
”“
ўйламо
қ”)
тингловчиларнинг индивидуал ҳолда битирув малакавий иши, курс
лойиҳаларини бажаришда маслаҳатчи ролини бажаради.
Фасилитатор - 
(Kennethинглиз тилида 
facilitator
, лотинча 
facilis
–
енгил,
қулай)- гуруҳлардаги фаолият натижасини самарали баҳолаш,
муаммонинг илмий ечимини топишга йўналтириш, гуруҳдаги
комуникацияни ривожлантириш каби вазифаларни бажаради.
Модератор -
қабул қилинган қоидаларга амал қилишни
текширади, тингловчиларнинг 
мустақил 
фикрлаш 
ва 
ишлаш
қобилиятларни 
ривожлантириш, 
билиш 
фаолиятини
фаоллаштиришга 
ёрдам 
беради. 
Маълумотни, 
семинарни,
тренинглар 
ва 
давра 
суҳбатларини 
бошқаради, 
фикрларни
умумлаштиради. Бизнинг таълимда ушбу фаолиятларнинг ҳаммасини
ўқитувчи бажаради ва педагог ёки ўқитувчи деб юритилади.
Инсоният жамиятининг ҳозирги замон ривожланиш даражаси
мустақил республикамиз ижтимоий ҳаётининг барча соҳаларида
амалга оширилаётган туб ўзгаришларда ўз аксини топмоқда. Бундай
ўзгаришлар шак-шубҳасиз, баркамол шахсни таркиб топтириш билан
чамбарчас боғлиқ. Айнан ана шу масала "Таълим тўғрисида"ги Қонун
ва "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури
” 
да ўз аксини топган. Бугунги
кунда инсоният жамияти, шунингдек, мустақил республикамиз халқи
олдида 
турган 
ижтимоий-итисодий, 
ғоявий-сиёсий, таълимий-
тарбиявий муаммоларнинг ечимини топиш табиий, ижтимоий,
техник фанларни ўзаро алоқадорлиги ва ўзаро муносабатларига
боғлиқ. Чунки, уларнинг барчаси моҳияти, мазмуни, табиати, шакли ва
кўламига кўра тизимлилик характерига эга бўлиб, уларга айнан мос
ёндашув ёрдамида тадқиқ этилиб, ечими топилади. Бу ўз навбатида
таълим-тарбия ишида ҳам тизимли ёндашувдан фойдаланишни кўзда
тутади.
Кўп сонли манбалар, хусусан педагогик амалиёт соҳаларининг
таҳлили 
таълим-тарбия 
жараёнининг 
ривожланишига 
тўсиқ
бўлаётган муаммолар мавжудлигидан гувоҳлик беради. Булар
асосан, бизнинг фикримизча, ўрганилаётган объектларнинг баъзи
бир жиҳат ва хусусиятларини лавҳалар (Kennethфрагмент) шаклида ўрганиш
натижасида 
юзага 
келиб, 
мантиқан 
боғланмаган 
ва
36
37

---

тизимлашмаганлигидадир. 
Амалиётдаги 
бундай 
ҳолатларни
бартараф этишда интегратив ёндашув муҳим аҳамият касб этади.
Фанда "Интеграция" тушунчаси XVIII асрдаёқ Г.Спенсер томонидан
қўлланилишига карамай, унга давр тақозосига кўра яқин пайтларгача
етарли аҳамият берилган эмас.
Илмийлик нуқтаи назаридан олиб қараганда интеграциянинг
асосини оламнинг яхлитлиги ва уни ташкил этувчи қисм
(Kennethэлемент)ларнинг ўзаро алоқадорлиги, муносабатлари ташкил этади.
Таниқли рус психологик олими 
Г.С. Костюкнинг фикрича:
"Табақаланиш дифференциация 
– 
руҳий жараёнлар 
ва ҳолат
(Kennethхусусият)ларни кўпайишига олиб келса, интеграция - тартибга
келтириш, субординация ва унинг натижаларини маълум кетма-
кетликда жойлаштиришга олиб келади. Интеграциялаш йўли билан
янги психологик жараён, янги фаолият тузилмаси ҳосил бўлади. Бу
янги тузилма илгари алоҳида-алоҳида 
бўлган 
элементлардан
синтезлаш йўли билан ҳосил қилинади".