2-ma’ruza: meva va sabzavotlarni saqlashning biologik asoslari, fizik xossalari va ularni saqlashdagi o‘zgarishlar reja


Meva va sabzavotlarning turli xil haroratda o‘rtacha issiqlik ajratib



Download 37,89 Kb.
bet9/10
Sana31.01.2023
Hajmi37,89 Kb.
#905786
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
portal.guldu.uz-2-Mavzu

Meva va sabzavotlarning turli xil haroratda o‘rtacha issiqlik ajratib
chiqarish tezligi, sutgada kkal/t

Meva va sabzavotlar

Harorat C

0

2

5

10

15

20

Olma (kechki)
Olma ( ertaki)
Nok (kechki)
Nok ( ertaki)
Uzum
Shaftoli
Olxo‘ri
Sabzi
Lavlagi
Piyoz (boshi)
Karam
Sarmsoq
Kartoshka

220 380 220
400
200
380
420
390
320
1580
400
450
380

290
430
450
550
360
460
700
5700
440
2060
480
650
360

430
650
840
950
500
850
1300
690
670
3100
650
950
320

650
1200
1150
1300
750
1900
2200
730
1150
4400
920
1400
500

1200
1900
2600
3300
1000
2700
3800
1750
1900
5080
1420
2600
570

150
2500
4500
5700
1600
3800
4500
2300
3520
6300
2400
3200
700



Meva va sabzavotlarni omborlarga joylashtirishda ularning mexanik pishiqligi asosiy ko‘rsatkich hisoblanadi.
Meva va sabzavotlarning mexanik pishiqligi deganda ularning bir sm2 iga ta’sir ko‘rsatganda solishtirma qarshiligi tushuniladi va kg/sm2 bilan o‘lchanadi. Meva va sabzavotlarning solishtirma qarshiligi ularning bir qator xossalariga, strukturasining pishiqligiga, qattiqligiga, og‘irligiga va o‘lchamlariga bog‘liq. Masalan, kartoshkaning solishtirma qarshiligi 17 dan 25 kgG‘sm2 gacha bo‘ladi.
To‘kiluvchanlik xususiyati ham meva va sabzavotlarni saqlashda ma’lum ahamiyat kasb etadi. Ular turli xil shaklda va o‘lchamda bo‘lganligi uchun ularning to‘kiluvchanligi past bo‘ladi. Kartoshka va boshqa sabzavotlarni uyum qilib saqlashda ularning tabiiy qiyaligi 40–450 oralig‘ida bo‘ladi. Omborlarga joylashda burchagining qiyaligi 40–500 dan ortiq bo‘lgandagina ular sirpanib tushadi. Odatda meva va sabzavotlarni bir joydan ikkinchi joyga ko‘chirishda transport lentalarining nishablik burchagini sirpanish burchagidan kichik qilib joylashtirilishi lozim.
Meva va sabzavot omborlarini mexanizm yordamida to‘ldirishda o‘z-o‘zidan saralanish kuzatiladi. Bunda mahsulotning kattalari uyumning o‘rtasiga, kichik o‘lchamdagilari esa uyum atrofiga to‘dalanadi. Bunday to‘dalanish ular orasidan havo o‘tishi va uyum orasida havo almashinuviga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Mahsulotlarni o‘z-o‘zidan saralanishining oldini olish uchun ularni o‘lchamlariga qarab sortlarga ajratish va kalibrovka o‘tkazish muhim hisoblanadi. Bunda mahsulotlarni tuproq, qum va boshqa iflosliklardan ham tozalash lozim.
Saqlash davomida mahsulotlar orasida havoning almashinuvi ularning g‘ovakligiga bog‘liq. Meva va sabzavotlarning 1 m3 uyumidagi teshiklarning miqdori ularning g‘ovakligi deb yuritiladi, Odatda g‘ovaklik 30 dan 50 foizgacha bo‘ladi.
Uyum orasida havo almashinishida mahsulotlar orasidagi teshiklarning o‘lchami ham katta ahamiyat kasb etadi. Masalan, kartoshka bilan bug‘doyning g‘ovakligi bir xil, ya’ni 40% ga yaqin. Lekin kartoshka uyumi orasida havoning almashinuvi bug‘doynikiga qaraganda ancha engil.
O‘z-o‘zidan saralanish hodisasi tufayli meva va sabzavotlar uyumining turli qismlarida g‘ovaklik turlicha bo‘ladi.
Meva va sabzavotlarning g‘ovakligi ularning o‘lchamlariga bog‘liq. Masalan, lavlagining g‘ovakligi 50–55, sabziniki 51– 53, kartoshkaniki esa 37–55% bo‘ladi.
Shunday qilib, meva va sabzavotlarning bir qator fizik xossalarini ko‘rib chiqdik. Ularning yig‘indisi mahsulotning issiqlik va fizik sistemasini tashkil qiladi. Bunda havo haroratining oshishi va mahsulotning namlanishi kuzatiladi. Shu sababli mahsulotni saqlashdagi asosiy vazifa uning o‘z-o‘zidan qizib ketishi va terlashining oldini oladigan hamma chora-tadbirlarni ko‘rish hisoblanadi. Bunda omborlarni sun’iy sovitish, aktiv shamollatish va mahsulotni idishlarga solib saqlash tadbirlari muhim ahamiyatga ega.

Download 37,89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish