2-Ma’ruza Mavzu: Gidrotexnika inshootlari, gidrotexnika inshootlari bo‘g‘inlari va gidrotizimlari turkumlanishi. Reja

2.1. – rasm. Tuyabo‘yin gidrouzeli sxemasi:
1-o‘zandagi suv ombori; 2-Koparas suv ombori; 3- Sultonsanjar suv ombori; 4-Qo‘shbuloq suv ombori; 5-Tuyabo‘yin gidrouzeli to‘g‘oni; 6-GES; 7-O‘ng qirg‘oq magistral kanali; 8-Chap qirg‘oq magistral kanali; 9-Pitnak arna kanali; 10- Turkmandaryo; 11-Tiniq suv tashlagich kanali; 12- suv chiqargich; 13- Qo‘ng‘irot-Toshkent temir yo‘li; 14 – Urganch-Toshkent avtomobil yo‘li; 15- Urganch-Toshkent temir yo‘li.
Umuman suv xo‘jaligi maqsadlarini yechish uchun xizmat qiluvchi ma’lum uzoqlikdagi masofada joylashgan gidrouzellar majmuasiga gidrotizimlar deb ataladi.
Hozirga qadar Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi (MDH)da har xil vazifani bajaruvchi juda ko‘p sondagi gidrotizimlar qurilgan. Ularni eng kattalaridan biri Shimoliy Kavkazdagi Kuban-Kalaus sug‘orish-suv chiqarish tizimi bo‘lib, undagi ko‘p sonli inshootlar tuguni yordamida 200 ming ga yer maydonini sug‘orish, 3 mln.ga. maydonga suv chiqarish va suv bilan ta’minlash mumkin.
O‘zbekistonda sug‘orishga mo‘ljallangan Qarshi, Mirishkor, Katta Farg‘ona, Andijon, Amu-Buxoro kabi yirik gidromeliorativ tizimlar qurilgan. Chorvoq, Bolshaya-Alma-Atinka, Zani daryolarida esa gidroenergetik tizimlar mavjud.


Nazorat savollari.

1. 
   Gidrotexnika inshootlari deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Gidrotexnika inshootlarining asosiy belgilari qaysilar?
   
3. 
   Foydalanish sharoitiga ko‘ra gidrotexnika inshootlari nechta turga bo‘linadi?
   
4. 
   Maqsadli vaziqasiga ko‘ra gidrotexnika inshootlari nechta turga bo‘linadi?
   
5. 
   Gidrouzel deb nimaga aytiladi?
   
6. 
   Gidrotizimlar deb nimaga aytiladi?