2-ma’ruza: Arxitektura va qurilish soxasida Axborotga ishlov bеrish tеxnologiyalari

Arifmetik operatsiyalarning belgilari 

+ 

Qo’shish 

- 

Ajratish (yoki qiymatdan oldin manfiy sonning belgisi) 

/ 

Bo'lim 

* 

*Ko'paytirish 

% 

Foiz (belgi qiymatdan keyin joylashtiriladi) 

^ 

Chekish 

Formuladagi  ba'zi  operatsiyalar  ustunlikka  ega  va  quyidagi  ketma-ketlikda 

bajariladi: 

- 

Salbiy raqamning belgisi 

% 

Foiz 

^ 

Chekish 

* va / 

Ko'paytirish va bo'lish 

+ va - 

Qo'shish va ayirish 

& 

Matn birikmasi 

= <><=> = <> 

Taqqoslash 

Formulaning natijasi bu qiymat boshqaruv o'chirilgandan so'ng, ya'ni boshqa 

hujayrani  ishga  tushirgandan  so'ng,  kursorni  siljitish  yoki  Enter  tugmachasini 

bosgandan  so'ng  hujayrada  paydo  bo'ladi.  Agar  formulalarda  keltirilgan 

hujayralardagi  qiymatlar  o'zgarsa,  natija  avtomatik  ravishda  o'zgaradi.  Bundan 

tashqari, formulalarni tahrirlashga ruxsat beriladi: o'zgartirish, qo'shish va hk. 

Formulalarni  yaratishda  nisbiy,  mutlaq  va  aralash  aloqalar  faol  ishlatiladi. 

Havolalardan  foydalanib,  siz  ishchi  varaqning  turli  joylarida  joylashgan 

formuladagi ma'lumotlardan, shuningdek bir xil formulalardagi bir xil hujayraning 

qiymatidan foydalanishingiz mumkin. Shuningdek, siz ish daftarchasidagi, boshqa 

ish  daftaridagi  yoki  boshqa  dasturdagi  ma'lumotlarning  boshqa  varaqlarida 

joylashgan  kataklarga  murojat  qilishingiz  mumkin.  Boshqa  ish  kitoblaridagi 

---

hujayralarga  havolalar  tashqi  deb  nomlanadi. Boshqa  dasturlardagi  ma'lumotlarga 

havolalar o'chirilgan deb nomlanadi. 

Formulalarni  jadvaldagi  yangi  joyga  ko'chirishda  ("kesish",  "nusxa 

ko'chirish"  va  "yopish"  buyruqlari)  formuladagi  havolalar  o'zgarmaydi  va 

formulalar  ishlatilgan  katak  bo'shab  qoladi.  Nusxalashda  ("nusxa  ko'chirish"  va 

"yopish" buyruqlari) formulalar jadvalning boshqa joyiga o'tadi, mutlaq ulanishlar 

esa o'zgarmaydi, nisbiylar esa o'zgaradi. 

Nusxalash  va  ko'chirishdan  tashqari,  formulani  satr  yoki  ustunning  bir 

qismiga kengaytirish mumkin. Bu nisbiy havolalarni o'zgartiradi. Formulani yoyish 

uchun  kursorni  joylashtirib,  formulada  faol  bo'lgan  katakni  kursorni 

  u  erga 

joylashtirish.  Bunday  holda,  tarqalish  mexanizmi  faol  hujayraning  pastki  o'ng 

burchagidagi kvadrat shaklida grafik ravishda tasvirlangan. Uni kursor bilan ushlab 

turib, tanlangan maydonni ish varag'idagi kerakli joyga cho'zishingiz kerak. 

Excel 

funksiyalari-maxsus, 

oldindan 

belgilangan 

formulalardir. 

Foydalanuvchi  argumentlarni  kiritishi  kerak  bo'lgan  murakkab  hisob-kitoblar 

uchun  vazifalar  ikki  qismdan  iborat:  funksiyaning  nomi  va  bir  yoki  bir  nechta 

dalillar. Funksiya nomi ushbu funksiya bajaradigan operatsiyani tavsiflaydi. 

Siz  funksiyalarni  uyali  yoki  formulalar  paneliga  to'g'ridan-to'g'ri 

klaviaturadan  yoki  Insert  menyusining  Funksiya  buyrug'i  yordamida  kiritishingiz 

mumkin. 

Вставка/Функция  buyrug'ini  bajarganingizda,  Excel  “Мастер  функция” 

oynasini  namoyish  etadi.  Bundan  tashqari,  ushbu  oynani  ochishingiz  mumkin. 

Formulani kiritish qatoriga 

 funksiya tugmachalarini joylashtiring. 

Diagramma-bu  jadval  tarkibidagi  ma'lumotlarning  grafik  ko'rinishi. 

Diagrammalar  ishchi  varaq  ma'lumotlarini  taqdim  qilishning  vizual  vositasidir. 

Diagramma  alohida  varaqda  tuzilishi  yoki  ma'lumotlar  varag'iga  joylashtirilgan 

ob'ekt sifatida joylashtirilishi mumkin. 

Diagrammadagi  ma'lumotlarni  taqdim  etish  Diagramma  ma'lumotlar  bilan 

bog'liq bo'lib, ma'lumotlar o'zgartirilganda avtomatik ravishda yangilanadi. 

---

Diagramma  tuzishda  avval  manba  ma'lumotlarini  aniqlash  kerak.  Jadvalini 

tuzilish  va  kerakli  ammo  zarur  bo’lmagan  strukturaning  bo'sh  katakchalariga 

murojat  qilmaslik  uchun  jadvalga  ma'lumotlarni  kiritiladi.  Keyin  diagrammaning 

dastlabki  ma'lumotlarini  o'z  ichiga  olgan  kataklar  tanlanadi.  So'ngra  Вставка 

menyusida  «Диаграмма»  buyrug'i  tanlanadi  yoki  standart  asboblar  panelidagi 

«Мастер диаграмм» belgisi ustida tugma bosiladi. 

 

2.2-rasm. 

Ikkala  holatda  ham,  Excel  birinchi  jadval  ustasi  oynasini  namoyish  etadi. 

To'rtta  dialog  oynasidan  foydalanib,  «Мастер  диаграмм»  Excel  ga  jadval  tuzish 

uchun kerak bo'lgan barcha ma'lumotlarni to'playdi.