2-Laboratoriya mashg’uloti


Tarmokli semantik modellar



Download 30,7 Kb.
bet2/4
Sana09.03.2022
Hajmi30,7 Kb.
#486993
1   2   3   4
Bog'liq
...Bilimlar tizimi, bilimlarni tasvirlash modellari mantiqiy, to\'rli, freymli, produksion

2. Tarmokli semantik modellar
Bu modellarning asosida tarmoklar, chukkilar va yoylar tushunchasi eta-di.Tarmoklar oddiy va ierarxik buladi, unda chukkilar - bu ba’zi bir tushun-chalar, moxiyatlar, ob’ektlar, vokealar, jaraenlar eki xodisalardir. Bu moxi-yatlar urtasidagi munosabatlar yoylar bilan aks ettiriladi. Abstrakt eki anik ob’ektlar odatda tushunchalar buladilar, munosabatlar esa bu («bu» («is»), “bir kismi buladi”, “tegishli”, “sevadi” kurinishidagi alokalar. Oddiy tar-moklar ichki tuzilishga ega emas, ierarxik tarmoklarda esa ba’zi bir chukkilar ichki tuzilishga egalar. Munosabatlarning kuyidagi uchta turini mavjudligi semantik tarmoklarning xarakterli xususiyatlari buladi:

  • sinf - sinfning elementi

  • xususiyat - ma’no

  • sinf elementining misoli

Oddiy semantik tarmokning parchasini keltiramiz. Ikromga ba’zi bir vakt t1 dan t2 gacha davomida “Lada” avtomobili tegishli. U B1 xodisasida mulk egasi buladi. Ikrom “Odam” kupligida element buladi, uning avtomobili esa “avtomobil - VAZ” kupligida elementdir. B1 xodisasi “egallik kilish” xodisalar kupligida element buladi, u “vaziyatlar” kupligida kupchilikcha bu-ladi. “E” eyi kupchilikning elementini bildiradi, “P” eyi kupchilikchani bildiradi. “PR” eyi kesishmaydigan xar xil kupchilikmani bildiradi. “ER” eyi kesishmaydigan xar xil elementdir.

Ierarxik semantik tarmoklarda tarmoklarni tarmokchalarga bulinishi kuzda tutiladi va munosabatlar nafakat chukkilar urtasida, balki tarmokchalar urtasida xam urnatiladi.
Yukoridagi keltirilgan chizmada joylarning daraxti aks ettirilgan. R6 joyi uchun R4, R2, R0 joylari chegarasida etgan joylarning barcha chukkila-ri kurinadi, kolganlari esa kurinmaydi. “Kurinishlik” munosabati joylarni tartibga solingan kupchilik “istikbollar”da guruxlash imkoniyatini beradi.
Ierarxik tarmoklarni grafik tasvirlarining koidalari eki bitimla-rini kurib chikamiz.
1. Bir joyda etgan chukkilar va eylar tugri turt burchak eki kup burchak bi-lan cheklanadilar.
2. Ey uning nomi etgan joyga tegishli buladi.
3. Rj joyning ichida tasvirlagan Ri joyi avlod (ichki daraja) xisoblanadi, ya’ni Ri dan Rj “kurinadi”. Ri Rj da etgan super chukki sifatida kurib chiki-lishi mumkin.
Semantik tarmok kurinishidagi bilimlar bazasida echimni kidirish mu-ammosi kuyilgan savolga mos keluvchi ba’zi bir tarmokgacha tegishli tarmok kismini kidirish masalasidan iborat buladi.
Tarmokli semantik tarmokning asosiy avzalligi - insonning uzok mud-datli xotirasini tashkil kilish xakidagi zamonaviy tasavvurga mos kelishi-dadir. Modellarning kamchiligi - semantik tarmokka chikishni kidirishning murakkabligidir.

Download 30,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish