2-laboratoriya ishi. Oqava suvdagi erimaydigan moddalar miqdorini aniqlash. Oqava suvlarning loyqaligini aniqlash. Oqava suvlarni koagulyatsiya va flokulyatsiya usuli bilan tozalash. Oqava suvdagi erimaydigan moddalar miqdorini aniqlash

Yashil: mishyak, simob, qo'rg'oshin, mis, natriy
Moviy: bakteriyalar, viruslar, kanserogenlar, kimyoviy o'g'itlar, pestitsidlar va boshqalar.
Qizil: temir, zang va bakteriyalar
Oq: qo'rg'oshin, rux, simob, noorganik axloqsizlik

Dastlabki daqiqa

Keyingi daqiqa

18 –rasm. Sinov tahlili natijalari


Tadqiqotning keyingi jarayonida to‘g‘ridan-to‘g‘ri bo‘yoq sexidan ajralayotgan oqava suv tarkibi o‘rganildi va quyidagi tasvir olindi.
Tasvirlardan ko‘rinib turibdiki, bo‘yash korxonalaridan chiqayotgan oqava suv tarkibida ruxsat etilgan tarkibda tashqari bakteriyalar ham mavjud.
Kanalizatsiyaga oqiziladigan ishlab chiqarish oqava suvlari quyidagicha bo‘lmasligi kerak:

• 
  Inshoat va ish yo‘llarini buzmasligi;.
  
• 
  Erimagan muallaq va oqib keluvchi moddalar miqdori 500mg/l dan oshmasligi kerak;
  
• 
  Kanalizatsiya quvurlarini ifloslantirishga xos va quvur devorlariga yopishib qoluvchi chiqindilarni bo‘lmasligi;
  
• 
  Kanalizatsiya inshoatlari elementlarini va quvur materiallarini buzuvchi harakatlarni ko‘rsatish;
  
• 
  Tarkibida yonuvchi aralashmalar va erigan gazsimon moddalar bo‘lgan, kanalizatsiya tarmog‘ida portlovchi qorishma yig‘ishga qodir bo‘lgan moddalar;
  
• 
  Tarkibida zararli moddalar bo‘lgan, oqava suvlarni biologik tozalashga qarshilik qiluvchi konsentratsiyasi bo‘lgan suvlarni suv havzalariga to‘kib bo‘lmaydi.
  
• 
  > 40⁰C harorat bo‘lishi.
  

Ko‘rsatilgan talablarga javob bermaydigan ishlab chiqarishdan kelayotgan oqava suvlarni shahar kanalizatsiyasiga tushirilishidan oldin dastlabki tozalashdan o‘tkazish zarur.
Koagulyant qo‘shilgandan so‘ng silindrdagi suv yaxshilab aralashtiriladi. Silindrlar 20 daqiqa tinch xolatda qoldiriladi va quyqa xosil bo‘lishi va cho‘kishi jarayoni kuzatib boriladi. 20-30 daqiqa o‘tgandan so‘ng silindrlardagi cho‘kmaning xajmi o‘lchanadi va suvning loyqaligini fotoelektrokalorimetrda, pH ko‘rsatkichini esa pH-metrda o‘lchash uchun probalar olinadi. Birinchi va oxirgi probalarni olish oralig‘idagi vaqtni mumkin qadar qisqartirish kerak.
Cho‘kmaning nisbiy xajmi – A₀ quyidagi formula orqali aniqlanadi:

bu erda: A_o – cho‘kmaning xajmi, ml;
V – silindrdagi suvning umumiy xajmi, ml;
Tiniqlanish effekti – E₀ quyidagi formula orqali aniqlanadi:

Tiniqlanish effektini yoki cho‘kmaning nisbiy xajmining rN ko‘rsatkichiga bog‘liqligini ifodalovchi grafik quriladi.
Agarda tekshirish natijasida tiniqlanish effektining maksimumi topilmasa, ya’ni tiniqlanish effektini rN ga bog‘liqlik chizig‘i bir tomoni oshib borsa, bunda silindrlarga katta miqdorda kislota va ishqorlarni qo‘shib turib qo‘shimcha tajribalar o‘tkaziladi.