2. Kuchaytirgichlarda teskari bog‘lanish

Umumiy kollektorli (UK) kuchaytirgich kaskadlari

Kuchaytirgining UK sxemasida (2.12 - rasm) tranzistor kollektori o‘zgaruvchan tok bo‘yicha kirish va chiqish zanjiri uchun umumiy hisoblanadi yoki boshqacha qilib aytganda kollektor energiya manbai Ye_k orqali yerga ulangan (korpusga ulangan) bo‘ladi. Sxemani emitter takrorlagich deb ham ataladi. Bunga sabab tranzistorning emitteridan olinayotgan chiqish kuchlanishi kirish kuchlanishiga yaqin bo‘ladi U_n=U_kir+U_beU_kir va faza bo‘yicha mos keladi.

UK kuchaytirgich kaskadining o‘zgarmas tok bo‘yicha ish rejimi R_e rezistor bilan aniqlanadi. Kuchlanish bulgichlari R₁ R₂ va ajratuvchi kondensatorlar C_l, C₂ UE kaskaddagi funksiyalarini bajaradi. UK kuchaytirish kaskadini o‘zgarmas tok bo‘yicha hisoblashda UE sxema kabi grafoanalitik metoddan foydalaniladi. Bu holda, o‘zgarmas tok

3.6- rasm. UK kuchaytirgich kaskadi.

bo‘yicha nagruzka chizixi ikki nuqta orqali o‘tkaziladi:

(3.8)
UK kaskadining ishlash prinsipi, asosan, kuchlanish amplitudasi kirish kuchlanishi amplitudasidan kichik va ular ushbu tenglik bilan boxlangan: U_chik=U_kir-U_be. Shu sababli kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti
(3.9)
Bunda U_be«U_kip bo‘lganligi uchun, K_u=1, U_chikU_kir. Nagruzkaning o‘zgaruvchan tokka qarshiligi


(3.10)

UK kuchaytirgich kaskadining chiqish signali kirish signaliga amplituda va faza bo‘yicha mos keladi. Shu sababli uni emitter takrorlagichi (qaytargichi) deb ham ataladi.

Emitter takrorlagichning tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti UE kaskadining kuchaytirish koeffitsienti bilan deyarli bir xil:
(3.11)
Kirish qarshiligi
(3.12)
Chiqish qarshiligi h₂₁>>1 bo‘lganda:
(3.13)
Emitter takrorlagichning chiqishidagi yuqori (500 kOmgacha) va kirishdagi kichik (unlab Om) qarshilikka ega bo‘lishidan foydalanib, ularni quvvat kuchaytirgichlari sifatida ishlatiladi.