2. Kompyuterning zamonaviy texnik va dasturiy ta’minoti fanning maqsad va vazifalari

Mikroprotsessor (MP). Bu, ShKdagi markaziy blok bo‘lib, mashinaning barcha bloklari bajaradigan ishlarni boshqarish hamda axborot bilan arifmetik va mantiqiy operatsiyalar bajarish uchun mo‘ljallangan. Mikroprotsessor tarkibiga quyidagilar kiradi:
boshqaruv qurilmasi (BQ) - oldin bajarilgan operatsiyalarning natijalari va ayni fursatda bajarilayotgan operatsiyadan kelib chiqadigan muayyan boshqaruv signallarini(boshqaruv impulslarini) shakllantirib, mashinaning barcha bloklariga zaruriy fursatlarda uzatib boradi; bajarilayotgan operatsiyada foydalaniladigan xotira uyalarining manzillarini
shakllantirib, ularni EHMning tegishli bloklariga uzatadi; mazkur boshqaruv qurilmasi impulslarning asosiy izchilligini taktli impulslar generatoridan oladi; arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) - sonli va belgili axborot bilan bajariladigan barcha arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan (ShKning ayrim modellarida operatsiyalar ijrosini jadallashtirish uchun AMQga qo‘shimcha matematik soprotsessor ulanadi); mikroprotsessor xotirasi (MPX) - mashina ishining bevosita taktlarida bajarilayotgan hisob ishlarida qo‘llaniladigan axborotni qisqa muddatga yozib olish va aks ettirish (uzatish) uchun xizmat qiladi. Negaki, asosiy xotira qurilmasi (AXQ) doim ham tez ishlovchi mikroprotsessor samarali ishlashi uchun zarur bo‘ladigan axborot yozish, qidirish va hisoblab chiqarish tezligini ta’minlay olmaydi; registrlar - uzunligi turlicha bo‘la oladigan tez ishlovchi xotira uyalari (standart uzunligi 1 bayt ga teng va ish tezligi ancha past bo‘lgan AXQ uyalaridan farq qiladi); mikroprotsessorning interfeys tizimi - ShKning boshqaqurilmalari bilan ulanib, aloqa bog‘lashni ta’minlaydi; o‘z ichiga MPning ichki interfeysi va xotirada saqlovchi bufer registrlarni hamda kiritish-chiqarish portlari (KChP) va tizim shinasini boshqarish sxemasini mujassam etadi; interfeys (ingl. interface) - kompyuterda mavjud qurilmalarni o‘zaro ulab, ular o‘rtasida aloqa bog‘lash va unumli hamkorligini ta’minlash uchun mo‘ljallangan vositalar majmui.
kiritish-chiqarish porti (ingl. I/O - Input/Output port) - mikroprotsessorga ShKning boshqa qurilmasini bog‘lash imkonini beruvchi ulash apparati
Xulosa
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, microprosessorlarning yaratilish tarixi keng va yetarlicha mashaqqatli bo`lgan ekan. x86 microprosessorlar oilasi vujudga kelguncha juda katta bosqichdan o`tgan ekan. Men bu mustaqil ishni bajarish jarayonida microprosessorlar haqida anchagina ma’lumotlarga ega bo’ldim. Bizga ma’lumki hozirgi kunda microprosessorlar 32 va 64 bitli razryadlarga bo’linadi. Bu gruhlash microprosessorlarning ma’lumotlar shinasiga bir vaqt birligida (bir vaqtning o’zida) chiqara oladigan malumotlar qiymatidan kelib chiqqan ekan. Maslan 32 bitli microprosessor bir vaqtning o’zida 32 bit yoki 4 bayt ma’lumot ni qabul qiladi yoki uzatadi.
Bugungi kunda kopmyuter microprosessorlari juda yuqori samaradorlikka erishgan va shubilan birga mavjud ma’lumotlar hajmi ham kundan kunga ortib bormoqda.