2. Keramika nima. Fayans olish va sirkorlik sirlari. Keramika

Issiqlik o‘tkazuvchanlik absolyut zich keramik buyumlar uchun katta - 1,16 vt/m⁰S. keramik buyumlardagi g‘ovaklar va bo‘shliqlar zichlikni va shu bilan birga issiqlik o‘tkazuvchanlikni ancha kamaytiradi. Masalan: devorbop keramik buyumlarni o‘rtacha zichligi 1800 kg/m³ dan 700 kg/m³ gacha tushirilganda ularning issiqlik o‘tkazuvchanligi 0,80 dan 0,21 Vt/m⁰S gacha kamayadi. SHunga muvofiq tashqi devorlarning qalinligi kamayadi.
Mustahkamlik - Keramik ashyoning fazoviy tarkibiga, g‘ovakligiga bog‘liq. G‘isht va boshqa devorbop materiallarning markasi siqilishdagi mustahkamligini anglatadi, lekin shu bilan birga ularning egilishdagi mustahkamligi ham hisobga olinadi. G‘ovak devorbop buyumlarning markasi 75-300 (Masalan, g‘isht, keramik toshlar), zich buyumlarning markasi esa 400-1000 bo‘lishi mumkin (Masalan, yo‘l uchun ishlatiladigan g‘isht). Keramik buyum mustahkamligi va uning zichlik koeffitsienti orasida bog‘lanish quyidagicha ifodalanadi:
, (MPa)
bunda R₀ – absolyut zich buyumning musatahkamlik chegarasi, MPa; K_zich – zichlik koeffitsienti. Zichlik koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
,
bunda ₀,  – buyumning o‘rtacha va haqiqiy zichligi, g/sm³
Sovuqqa chidamlilik. Sovuqqa chidamligiga ko‘ra keramik buyumlar 15, 25, 35, 50, 75, 100 markalarga bo‘linadi va bu xossa buyumning tuzilishiga bog‘liq. Agar keramik buyumning tuzilishi mayda yopiq g‘ovakdan iborat bo‘lsa, u sovuqqa chidamli bo‘ladi, chunki bular “xavfli” g‘ovaklarda to‘planadigan suvning muzlashi natijasida hosil bo‘ladigan kuchlanishlarni “o‘ziga” yutadi.
Bug‘ o‘tkazuvchanlik - devorbop keramik buyumlar binoda havo almashinuvi imkonini beradi. Bug‘ o‘tkazuvchanligi past bo‘lgan devor yuzalari terlaydi. Bug‘ o‘tkazuvchanlik buyumlarning g‘ovakligiga bog‘liq: ashyoning g‘ovakligi oshgan sari bug‘ o‘tkazuvchanligi ham oshadi. Agar tashqi devor bir necha qavatdan iborat bo‘lib, materiallarning bug‘ o‘tkazuvchanligi har xil bo‘lsa, ularning orasida namlik to‘planishi mumkin. Masalan, bino fasadlarini sirlangan pardozbop taxtachalar bilan qoplanganda qoplama bilan devor bir biriga tegib turadigan qavatda namlik to‘planishi va keyinchalik suv muzlab taxtachalar ko‘chib tushishi mumkin.
Keramik materiallar deb, mineral xom ashyodan qoliplash va keyinchalik yuqori haroratlarda pishirish yo‘li bilan olinadigan sun’iy tosh materiallarga aytiladi. Keramik materiallar eng qadimgi qurilish materiallaridan hisoblanadi. Keramik g‘ishtlarni qurilish materiali sifatida ishlatilganiga 5000 yildan ko‘p bo‘lgan.
Hozirgi zamon qurilishida keramik materiallar va buyumlar binolarning deyarli hamma qismlarida ishlatiladi. O‘zining chiroyliligi, boy estetik ko‘rinishi sababli keramik buyumlar binoning ichki va tashqi tomonlarini bezashda eng yaxshi pardozbop ashyo hisoblanadi. Keramik g‘ovak to‘ldiruvchilar engil betonlar uchun asosiy xom ashyo hisoblanadi. Sanitar-texnik buyumlar va boshqa chinnidan qilingan buyumlar kundalik turmushda keng qo‘llaniladi. Maxsus keramik buyumlar kimyo va metallurgiya sanoatida (kislotaga chidamli, o‘tga chidamli buyumlar), elektrotexnika va radioelektronikada (elektroizolyatorlar, yarim o‘tkazgichlar) ishlatiladi.
Keramik materiallar to‘g‘risidagi fanga asos solgan va rivojlantirgan olimlar - A.I.Avgustinik, D.S.Belyankin, P.P.Budnikov, P.A. Zemyatchenskiy, M.I.Rogovoy va boshqalar hisoblanadi.
Xom ashyo