2. Ishlab chiqarish rejasi bajarilishi va dinamikasi tahlili Strukturaviy o’zgarishlarni mahsulot hajmiga ta’sirining tahlili

Mahsulot nomi	Taqqoslama narxlarda mahsulot ishlab chiqarish hajmi, ming so’m		Ishlab chiqarish strukturasi, %		Reja bajarilishi, %	Struktura bo’yicha og’ishish, % (+,-)
Assortiment hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot
	Reja	Haq.	Reja	Haq.
1	2	3	4	5	6	7	8
A	12800	12860					12800
B	4500	4370					4370
V	3900	4200					3900
Jami	21200	21430					21070

2. Quyidagi ma’lumotlar bo’yicha mahsulot hajmiga strukturaviy o’zgarishlar ta’sirini hisoblang, tahlil qiling va xulosa yozing.

Mahsulot	Mahsulot birligining ulgurji narxi, so’m	Mahsulot i/ch hajmi, dona		Mahsulot strukturasi		Reja narxida mahsulot i/ch, mln. so’m			Strukturaviy o’zgarishlarning mahsulot hajmiga ta’siri, ming so’m
		Reja	Haqiqatda	Reja	Haqiqatda	Reja	Haqiqiy mahsulot reja strukturada	Haqiqatda
A	700	18285,7	18371,4
B	350	12857,0	12485,7
V	750	5200,0	5600,0
Jami		36342,7	36457,1

3. Yetishmagan ko’rsatkichlarni hisoblang va mahsulot ishlab chiqarish maromiyligiga baho bering, tahlil qiling va xulosa yozing.

Oylar	Mahsulot ishlab chiqarish
	ming so’mda				Oy yakuniga ko’ra % larda
	1-dekada	2-dekada	3-dekada	Oy bo’yicha	1-dekada	2-dekada	3-dekada	Oy bo’yicha
Oktyabr	83,2	112,0	124,8	320,0				100
Noyabr	80,3	111,2	117,5	309,0				100
Dekabr	85,3	105,7	150,0	341,0				100
IV-kvartal uchun o’rtacha	82,9	109,6	130,8	323,3				100

4. Quyidagi ma’lumotlar bo’yicha mahsulot sotish hajmi o’sishining bazis va zanjirli sur’atini hisoblang, tahlil qiling va xulosa yozing.

Yil	Sotish hajmi, ming so’m	O’sish sur’ati, %
		Bazis	Zanjirli
×××1	90200
×××2	92400
×××3	93800
×××4	94100
×××5	96300

5. Balansli bog’lanish usulidan foydalangan holda mahsulot sotish hajmiga quyidagi omillar ta’sirini hisoblang:

a) yil boshi va oxiri uchun tayyor mahsulot qoldiqlari o’zgarishi;
b) mahsulot ishlab chiqarish o’zgarishi.

Ko’rsatkichlar	Reja	Haq.	Omillarning sotish hajmiga ta’siri
Yil boshida tayyor mahsulot qoldig’i	500	550
Mahsulot ishlab chiqarish	10200	11000
Yil oxirida tayyor mahsulot qoldig’i	450	620
Mahsulot sotilishi

Glossariy

№	O’zbek tilida	Rus tilida	Ingliz tilida	Mazmuni
	Tayyor mahsulot	Готовый продукт	finished product	barcha ishlov operatsiyalaridan o’tib, tayyor holga keltirilgan, belgilangan davlat standarti yoki texnik talablarga javob beradigan, texnik nazoratdan o’tgan mahsulot
	Tovar mahsuloti	Товарный продукт	Commercial product	iste`molchilarga yetkazib berish uchun mo’ljallangan mahsulotlar bo’lib, yalpi mahsulotdan shu jihatlari bilan farq qiladiki, uning tarkibiga tugallanmagan ishlab chiqarish va korxona ichki iste`moli (oboroti) uchun foydalanilgan mahsulotlar hamda buyurtmachilarning xom-ashyosidan tayyorlangan mahsulotlar kiritilmaydi
	Yalpi mahsulot	Валовой продукт	gross product	korxonaning ma`lum bir davrda (kun, oy, chorak, yil) ishlab chiqargan mahsuloti, ko’rsatgan xizmat va bajargan ishlarining amaldagi va solishtirma bahoda o’lchangan hajmiga aytiladi. Bunda uning tarkibiga ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot, bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar, tugallanmagan ishlab chiqarish qiymatlari, korxonaning o’z kapital remonti uchun sarflangan yarim fabrikatlar qiymati, buyurtmachilarning xom-ashyosidan tayyorlangan mahsulotlar qiymati ham qo’shilgan holda aks etadi
	Sotilgan mahsulot	Продаваемые продукты	Sale products	iste`molchilarga jo’natilgan, yoki xaridorlardan puli kelib tushgan mahsulotlar qiymatiga aytiladi. Sotilgan mahsulotlar hajmi solishtirma, biznes rejadagi va amaldagi baholarda hisoblanishi mumkin
	Bankrotlik (iqtisodiy nochorlik)	Несостоятельности (банкротстве)	Insolvency (Bankruptcy)	xo’jalik sudi tomonidan e`tirof etilgan yoki qarzdor ixtiyoriy ravishda tugatilayotganida uning o’zi e`lon qilgan qarzdorning pul majburiyatlari bo’yicha kreditorlar talabini to’la hajmda qondirshga qodir emasligi, shu jumladan, byudjetga va byudjetdan tashqari fondlarga soliqlar, yig’imlar va boshqa majburiy to’lovlarni ta`minlashga qodir emasligi
	Mahsulot ishlab chiqarishning minimal hajmi	Минимальный объем производства продукции	The minimum volume of production	mavjud ishlab chiqarish shart-sharoitlari hamda mahsulot uchun narxlarda daromadlar va xarajatlar tengligiga erishiladigan hajm
	Maksimal hajm	Максимальный объем	The maximum amount	ishlab chiqarish omillarining maksimal yuklamasini ta’minlaydi
	Optimal hajm	Оптимальный объем	the optimum amount of	shunday ishlab chiqarish hajmiki, bunda mavjud ishlab chiqarish shart-sharoitida muayyan narx diapazonida maksimal foyda olish ta’minlanadi
	Mahsulot strukturasi	Структура продукта	product Structure	ayrim mahsulot turlarini jami ishlab chiqarishda tutgan ulushi
	Nomenklatura	Номенклатура	Nomenclature	mahsulotlar nomlari va ularning mutanosib turlari uchun belgilangan kodlar ro’yxati
	Assortiment	Ассортимент	assortment	har bir tur bo’yicha ishlab chiqarish hajmi ko’rsatilgan holda mahsulot nomlari ro’yxati
	To’liq assortiment	Полный ассортимент	complete range	tayyorlanadigan mahsulotlarning barcha turlari va ko’rinishlarining tugal ro’yxati
	Guruhli assortiment	Групповой ассортимент	group selection	turdosh guruhdagi mahsulotlarni birlashtiradi
	Korxona faoliyati maromiyligi	Ритмичность работы предприятия	Rhythm of the enterprise	tsexlar tomonidan ishlab chiqarishning sutkalik yoki oylik grafiklariga qat’iy rioya qilingan holda detallar, yarimfabrikatlar va mahsulotlarni bir maromda ishlab chiqarish
	Maromiylikning bevosita ko’rsatkichlari	Прямые показатели ритмичности	Direct indicators of rhythm	maromiylik koeffitsienti, variatsiya koeffitsienti, dekada, oy, chorak uchun mahsulot ishlab chiqarishning yillik ishlab chiqarish hajmidagi ulushi
	Maromiylikning bilvosita ko’rsatkichlari	Косвенные показатели ритмичности	Indirect indicators of rhythm	ish vaqtidan tashqari ishlar uchun qo’shimcha to’lov mavjudligi, korxona aybiga ko’ra turib qolishlar to’lovi, yaroqsiz mahsulot tufayli yo’qotishlar, mahsulotni o’z vaqtida etkazib bermaslik va jo’natmaganlik uchun jarimalar to’lash va b
	Variatsiya koeffitsienti (kv)	Коэффициент вариации (кв)	The coefficient of variation (q)	sutka (dekada, oy, chorak) uchun reja topshirig’idan o’rtacha kvadratik og’ishning o’rtacha sutkalik (o’rtacha dekadalik, o’rtacha oylik, o’rtacha choraklik) rejaviy mahsulot ishlab chiqarishga nisbati
	Nomaromiylik	Аритмичность	Rhythm	bu mahsulot sotish qiyinchiliklari, tashkilotchilik, texnologiyalar va ishlab chiqarish moddiy-texnik ta’minotining past darajasi
	Mahsulot sifati	Качество продукта	Product quality	uning mo’ljallanganligiga muvofiq muayyan ehtiyojni qondirish uchun yaroqliligini shartlovchi mahsulotlar xususiyatlari majmuidir
	Sifat ko’rsatkichi	Показатель качества	Level of quality	Mahsulotlarning sifatini tashkil etuvchi bir yoki bir nechta xususiyatlarining miqdoriy tavsifi
	Reklamatsiya	Рекламация	complaint	etkazib berilayotgan mahsulotlar sifatiga rioya qilmaslikka doir e’tirozlarni ma’lum darajada tavsiflaydi. Reklamatsiya mahsulotlardagi nuqsonlarni bartaraf qilish, texnologiyalar va mahsulotlar konstruktsiyasini yaxshilash, yuqori sifatli materiallarni qo’llash va boshqalar bo’yicha tezkor choralar qabul qilish uchun signal hisoblanadi
	Mahsulotlar butligi	Комплектность товара	product Configuration	tayyor mahsulotning mazkur turi uchun zaruriy instrumentlar, detallar va moslamalar majmui mavjudligi

Taqdimot (elektron shaklda)