2 Ижтимоий ҳимоя тизимини қандай яхшилаш керак?

Манба: Давлат статистика қўмитаси маълумотлари

Aксарият ҳолларда норасмий секторда бандлар кўрсаткичи қишлоқ жойларида кўпроқ бўлиши ҳудудлар кесимида таҳлил қилинганда ҳам кўриниб турибди.

Манба: Давлат статистика қўмитаси маълумотлари
Ўзбекистонда давлат томонидан амалга оширилаётган чораларнинг самараси
Кўрилган чоралар натижасида Ўзбекистонда Cовид-19 вирусидан зарарланганлар орасида ўлим даражаси 0,4% ни ташкил етмоқда. Ўзбекистонда касалликдан даволанаётганлар ҳам, касалликда гумон қилинганлар ҳам, карантинда сақланаётганларнинг барчаси бепул, давлат бюджети ҳисобидан даволанмоқда.
21 апрелдан бошлаб коронавирус билан касалланишлар сони кунлик статистикада тузалганлар сони касалланганлар сонидан ошаётганлиги қабул қилинган қарорлар ва кўрилган чораларнинг самарали еканлигидан далолат беради.
Карантин даврида Бандликка кўмаклашиш жамғармаси ва Жамоат ишлари жамғармаси ҳисобидан, 141 минг 800 нафар ишсиз фуқароларнинг бандлиги таъминланиб, уларга 43 миллиард 225 миллион сўм иш ҳақи тўлаб берилди.
Таъкидлаш жоизки, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш – бу янги иш ўринларини яратиш, бозорда талаб ва таклифни шакллантириш, пировардида иқтисодий ўсишни таъминлаш учун катта имконият ва захира ҳисобланади.
Ўзини ўзи банд қилган фуқаролар учун қонуний фаолият юритиш учун қулай ва содда ҳуқуқий тизим яратиш.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёйев раҳбарлигада 22 ва 24 апрел кунлари ўтказилган видеоселектор мажлисларида[13][14] карантин даврида аҳоли бандлиги ва даромади кескин камайишини олдини олиш бир қатор муҳим ташаббуслар илгари сурилди:
• ўзини ўзи банд қилган фуқаролар учун фаолият турлари рўйхатини кенгайтириш ва қонунчиликда тақиқланмаган барча тадбиркорлик шаклларига рухсат бериш (ҳозирда 85 та фаолият турига рухсат берилган);
• аҳоли бандлигини таъминлашдаги муҳим бўлган сервис соҳасини ривожлантириш (овқатлар ва товарларни уйга йетказиб бериш, кўчма савдо ва хизматларни ташкил етиб, бу корхоналарнинг камида 70 фоизини бемалол ишлаца бўлади);
• онлайн ишласа бўладиган соҳаларга максимал имкониятлар яратиб бериш;
• товарларни бўлиб-бўлиб тўлаш шарти билан сотишни рағбатлантириш;
• йетказиб беришни йўлга қўйган тадбиркорлик субъйектларига фаолият юритиш учун шароит яратиб бериш;
• уй-жойларни ремонт қилиш ҳамда автотранспорт, маиший техника ва бошқа товарларга кредитлар беришни кенгайтириш;
• қишлоқ хўжалиги кооперативларини қўллаб-қувватлаш орқали мавсумий ишларга аҳолини кенг жалб қилиш;
• фермер хўжаликлари томонидан дала томорқаларида екин екишга аҳолига ёрдам бериш;
• “оборот”дан чиққан йерларни ўзлаштириб, кооперативларни ташкил қилиш;
• аҳоли хонадонларида иссиқхоналарни ишга тушириш;
• ўзлаштирилмаган йерларни учун суғориш тизимини йўлга қўйиш орқали янги майдонлар ташкил етиш ва қўшимча иш ўринлари яратиш;
• ижтимоий хизмат турларини кенгайтириш асосида янги иш ўринларини яратиш (жамоат жойларини дезинфексиялаш, қариялар, ногирон ва ўзгаларнинг ёрдамига муҳтож шахсларни парваришлаш ва бошқалар).
Енг асосийси, ўзини ўзи банд қилган фуқаролар учун фақат хабардор қилиш орқали рўйхатдан ўтиб ишлаш механизмини жорий етиш бўйича ўта долзарб ва муҳим бўлган топшириқ берилди. Мазкур топшириқ билан узоқ вақт мобайнида норасмий секторда банд бўлган аҳолини давлат рўйхатига олиш тизимини кескин соддалаштириш, бунда кундалик ҳунари билан аҳолига маиший хизмат кўрсатаётган фуқаролардан умуман солиқ ундирилмаслиги белгиланди. Мазкур ташаббус шу кунгача меҳнат бозорини ривожлантириш бўйича қилинган енг самарали ислоҳотлардан бири сифатида еътироф етиш лозим.