2. Gidroizolyatsiya

Muz oqimi turlari

Muz oqimi jadalligi	Kichik o‘lchamdagi muzning o‘lchami, m	Muzning qalinligi, sm	Muzning tiqilish holatlari
Kuchsiz	10 dan kichik	30 dan kichik	Tiqilishlar bo‘lmaydi
O‘rtacha	10...20	30...60	Ba’zida bir tiqiladi
Kuchli	20 dan katta	60 dan katta	Ko’p tiqilish

2. 
   jadval
   

Ko‘prikni muz oqimini o‘tishini ta’minlaydigan eng kichik oralag‘i

Muz oqimi jadalligi	Muz oqimi tezligi, m/s	Ko‘prikning kichik oraliqlari, m
		Bosh oqimda	qayirda
Kuchli	> 2	40	25
	< 2	30	20
O‘rtacha	> 2	25	20
	< 2	20	15
Kuchsiz	> 2	20	15
	< 2	15	10

2. 
   Ko‘prikli inshootlar va quvurlarni loyihalashda ularga qo‘yiladigan yuklar va ta’sirlar
   

Ko‘priklarni hisoblashda qabul qilinadigan yuklar va ta’sirlar vaqtinchalik va doimiy yuklarga bo‘linadi. Asosiy doimiy yuklarga oraliq qurilma va tayanchlarning og‘irliklari, oldindan taranglik kuchlari, qirg‘oq tayanchlariga tuproqning bosimi.
Asosiy vaqtinchalik yuklarga transport vositalari va piyodalar harakati natijasida hosil bo‘lgan yuklar kiradi; tik qo‘zg‘aluvchi yuklar, markazdan qochma kuchlardan hosil bo‘lgan gorizontal ko‘ndalang va yonboshdagi zarbadan hosil bo‘lgan qo‘zg‘aluvchi yuklar, avtomobillar tormozlanishida hosil bo‘lgan gorizontal bo‘ylama qo‘zg‘aluvchi yuklar, qo‘zg‘aluvchi yuklarning ko‘prikka kirishdagi zaminga tushadigan yuklardan hosil bo‘ladigan qirg‘oq tayanchiga tuproqning bosimi.
Asosiy yuklardan tashqari ko‘prikka boshqa yuklar: shamol, muz, kemalarning o‘tishi natijasidagi suvning ta’siri, qurilish, yer qimirlashi, harorat
o‘zgarishining ta’siri va yer muzlashdagi tuproqning ko‘tarilishidan keladigan ta’sirlar ham mavjud.
Ko‘priklarni hisoblashda ular har xil tashqi ta’sirlardan o‘zini himoyalanishini hisobga olinadi. Bo‘lishi mumkin bo‘lgan bunday asosiy ta’sirlarga doimiy yuklarning bir vaqtda ta’sir qilishi, vaqtinchalik tik qo‘zg‘aluvchi yuklar, tuproqning bosimi va markazdan qochma kuchlar kiradi. Sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan qo‘shimcha ta’sirlarga yer qimirlashidan va qurilish vaqtidagi ta’sirlardan tashqari, bir vaqtning o‘zida bitta yoki bir qancha asosiy ta’sirlar, shunga o‘xshash bitta va bir qancha qolgan yuklarning turidan ta’sirlari kiradi. O‘zgacha ta’sirlarga yer qimirlashi va qurilish vaqtidagi yuklarni boshqa yuklar bilan birgalikdagi ta’siri hisoblanadi.
Avtomobil harakatlanishidan hosil bo‘ladigan me’yoriy vaqtinchalik yuklar vaqt o‘tishi bilan o‘zgarib boradi. Ularning 1931-yildan 1962-yilgacha o‘zgarishi 2.3.rasmda keltirilgan. Ilgari yuklarni hisoblashda avtomobillar ko‘lankasi ularni oralig‘idagi o‘rnatilgan masofalar, ularning o‘qlari ko‘rsatilgan va ularga tushadigan yuklar qabul qilingan.
2.3.a.rasmda 1931-yildagi umumiy og‘irligi 10t bo‘lgan 2 o‘qli yuk avtomobilidan tushadigan H-10 turdagi yuklar keltirilgan. Ularning orasida og‘irlashtirilgan umumiy og‘irligi 13t bo‘lgan ikki o‘qli yuk avtomobili joylashtirilgan.
1938-yilda H-13 turdagi yuklarni qo‘shishga to‘g‘ri keldi (2.3.б.rasm) ikki o‘qli umumiy og‘irligi 13t bo‘lgan yuk avtomobillari va og‘irlashtirilgan bitta umumiy og‘irligi 16.9t bo‘lgan yuk avtomobili qo‘shilgan. Bundan tashqari o’rmalovchi NG-60 rusumidagi yuk qo‘shilgan va hozirgacha saqlanib qolgan. 1953-yilda N-18 qo‘shilgan (2.3,в.rasm) ikki o‘qli umumiy og‘irligi 18t bo‘lgan yuk avtomobili va og‘irlashtirilgan uch o‘qli umumiy og‘irligi 30t bo‘lgan yuk avtomobili qo‘shilgan. Bir vaqtning o‘zida bittalik yuk NK-80 qo‘shilgan va
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   САЛАМАХИН П.А. Инженерные сооружения в транспортном строительстве Книга 1 Москва 2007 “Академия”
   
2. 
   САЛАМАХИН П.А. Инженерные сооружения в транспортном строительстве Книга 2 Москва 2007 “Академия”
   
3. 
   SHNQ 2.05.03-12 «Ko’priklar va quvurlar»
   
4. 
   4.“O’zavtoyo’l” Davlat aktsiyadorlik kompaniyasi «Avtomobil yo’li atamalarining izohli lug’ati» rasmiy nashr Toshkent – 2007
   
5. 
   Ruscha-o’zbekcha lug’at. O’zbek Sovet entsiklopediyasi Bosh redaksiyasi. Toshkent-1984 I tom
   
6. 
   Ruscha-o’zbekcha lug’at. O’zbek Sovet entsiklopediyasi Bosh redaksiyasi. Toshkent-1984 II tom
   
7. 
   O’zbek tilining imlo lug’ati. Toshkent-“O’QITUVCHI”-2003
   
8. 
   Ko’priklar, tonnellar va yo’l o’tkazgichlarni loyihalash, qurish va ekspluatatsiya qilish fanidan O’UM Namangan-2020