2. Fotosintezning Yerdagi hayot uchun ahamiyati

Umumiy kislorod izotopi massa soni 16 ga teng va 16 O (8 proton, 8 neytron) sifatida belgilanadi. 18 (18 O) massali noyob izotop mavjud. Bu barqaror izotop, ammo massasi 16 O dan yuqori bo'lganligi sababli massa spektrometridan foydalanib aniqlash mumkin, bu sizning massa qiymatlari asosida atomlar va molekulalar o'rtasidagi farqlarni aniqlashga imkon beradi. 1941 yilda tajriba o'tkazilib, uning natijalari quyidagi tenglamada umumlashtirildi:

Boshqacha aytganda kislorod manbai suvdir. Natijada, muvozanatli tenglama quyidagicha ko'rinadi.

Bu eng aniq. fotosintez jarayonining ifodasi, bundan tashqari, suv nafaqat fotosintezda ishlatilishini, balki uning mahsulotlaridan biri ekanligini aniq ko'rsatmoqda. Ushbu tajriba bizga fotosintezning tabiatini chuqurroq o'rganishimizga imkon berdi, fotosintez ikki bosqichda davom etishini ko'rsatdi, birinchisi suvning vodorod va kislorodga erishi natijasida vodorodning shakllanishidan iborat. Buning uchun yorug'lik beradigan energiya talab qilinadi (shuning uchun jarayon fotoliz deb ataladi: fotosuratlar - yorug'lik, lizis - bo'linish). Kislorod yon mahsulot sifatida chiqariladi. Ikkinchi bosqichda vodorod shakarni hosil qilish uchun karbonat angidrid bilan o'zaro ta'sir qiladi. Vodorodning qo'shilishi kimyoviy pasayish reaktsiyasining namunasidir.

Fakt fotosintez nima ikki bosqichli jarayon bo'lib, dastlab XX asrning yigirmanchi va o'ttizinchi yillarida tashkil etilgan. Реакции первой стадии нуждаются в свете, поэтому они называются световыми реакциями.Yorug'likning ikkinchi bosqichining reaktsiyalari talab qilinmaydi, shuning uchun ular yorug'likda sodir bo'lishiga qaramay, qorong'u reaktsiyalar deb ataladi! Yorug'lik reaktsiyalari xloroplast membranalarida va qorong'u reaktsiyalar xloroplastlarning stromalarida sodir bo'lishi aniqlandi.

Ular buni aniqlaganlaridan keyin qorong'u fotosintez reaktsiyalari yorug'likdan keyin sodir bo'ldi, 1950 yillarda bu reaktsiyalarning mohiyatini ochib berishgina qoldi.