V tipik guruh. Dorivor vositalar(preparatlar)ning savdo nomlari Savdo nomi (ingl. Trade Name) - bu savdo uchun mo„ljallangan preparat (tayyor dorivor vosita) nomidir. Ishlab chiqaruvchi tomonidan taklif qilingan savdo nomi undan foydalanishga rasmiy ruxsatni olishi zarur. Belgilangan rasmiy savdo nomi berilgan dorivor vosita qonunchilikka muvofiq ro„yxatga olingan bo„lishi lozim. Shundan so„ng dorivor vosita unga berilgan savdo nomi ostida Dorivor vositalarning davlat ro„yxatiga kiritiladi. Savdo nomlarining kelib chiqish manbalari turlicha. Bular bir xil dorivor substantsiyali preparatlarni turli ishlab chiqaruvchilari tomonidan qo„llanadigan umumiy, nopatentlangan nomlar, shuningdek aniq ishlab chiqaruvchi firma tomonidan qo„llanadigan individual firma nomlaridir. Firma nomlari patentlangan va nopatentlangan bo„ladi. Umumiy savdo nomlarining kelib chiqish manbalari-bu odatda yoki XPN, yoki alohida mamlakat yoki mamlakatlar guruhida qabul qilingan milliy (farmakopeya) nomdir. Masalan: Diclofenacum (INN): Germaniya, Hindiston, Isroil, Italiya, Makedoniya, Polsha, Yugoslaviyada; Nifedipinum (INN): Angliya, Germaniya, Bolgariya, Polsha, Xorvatiya,Shvesiyada. Ayrim dorivor vositalarning savdo nomlarida shu preparat to„g„risida axborot beruvchi qadimgi yunon va lotin tilidagi so„z yasovchi qo„shimchalar uchraydi. Masalan: Venitan (lotincha vena – vena, ko‘k tomir) Pulmex (lotincha pulmo- opka) Anatomik va fiziologik Prododerm (yunoncha derma - teri ) xususiyatlarini ko‘rsatish Febichol (yunoncha chole- ot, safro ) uchun Laxatin (lot. laxativum-surgi,ich suradigan)
Savdo nomlarida so„zlarning yasalishi Savdo nomlari mavjud bo„lgan so„z yasash qoidalari va modellaridan farqli ravishda so„z yasashning ma„lum qoidalariga aniq amal qilmasdan shakllanadi. Shunga qaramasdan, so„z yasashning ba„zi usullarini savdo nomlarini berish amaliyotida uchratish mumkin. 1. Asos yoki so„z qo„shish - asos yoki so„zlar birikmasi, ko„pincha biror-bir oxirgi bo„g„inni qo„shish orqali yasaladi. Asos odatda interfiks yordamida birlashadi, ya„ni birlashtiruvchi unli -o-, kam hollarda -i-, yoki -a-. Masalan: Valocordinum( lot. valeo -sog bo„lish + -o- + cor , cordis-yurak)-Valokordin Myelosanum (yunoncha myelos- miya+ lot. sano-davolash)-Miyelosan. 2. Abbreviatsiya (lot. abbrevio-qisqartirmoq) - dastlabki so„z element-larini qo„shish yoli bilan qisqartma so„z (abbreviaturalar) hosil bo„lishidir. Masalan: Calciparinum - Calcium + Heparinum Corinfar - cor(lot.) - yurak + infarctus - infarkt 3. Suffiksatsiya - suffiksning asosga biror bir ma„no keltirib chiqarish uchun birlashishidir.
Savdo nomlarida quyidagi suffikslar kop qollaniladi: -in – suffiksi ko„pincha kimyoviy mazmundagi asoslarga qo„shiladi: Clophelinum- Klofelin, Ditrazinum-Ditrazin, Isadrinum-Izadrin. Savdo nomenklaturasida -in-suffiksi maxsus ma'noga ega emas. Masalan: Fungilin, Fulcin, Octadin. Boshqa suffikslar: -al- Abaktal, Almiral, Bronal -ol- Aloprol, Asectol, Dopanol -el- Dicetel, Divigel, Quamatel -an- Advantan, Domenan, Vistagan -on- Gutron, Haemiton, Dexason -en- Voltaren, Dilren, Vaskoten -il-, -yl- Retabolil, Donormil, Biacodyl, Amaryl -ax-, -ex-, va h.k. -ix-, -ox- 4. Prefiksatsiya- so‘z o‘zagi(asosi)ga prefikslar (old qo‘shimchalar) qo„shilishi. Ayrim hollarda savdo nomlarida lotin-yunon prefikslari uchrab, ular kasallik yoki uning sababi, yoki kasallik qo‘zgatuvchisini bildiradigan o‘zak (asos)lar bilan muvofiqlashgan bo‘ladi, hamda ularni bartaraf qilish harakatlarini ko‘rsatadi: anti-, contra- - qarshi; a-, an- - inkor etish; de(s)- - dan.
Do'stlaringiz bilan baham: |