2. doiraviy va xalqali plastinkalarning elastik va plastik egilishida ularning limitik holati

MUNDARIJA

	KIRISH…………………………………………………………………		12
1.	PLASTIKLIK NAZARIYASI TUSHUNCHALARI………………...		14
	1.1.	Qattiq jismlarning mexanik xossalari……………………………		14
	1.2.	Elastik – plastik deformatsiyalanuvchan plastinkalar hisobi…….		18
	1.3.	Tekis kuchlanganlik holatida masalaning qo’yilishi……………		22
		1.3.1. Kuchlanish va deformatsiyalar uchun asosiy munosabatlar		23
		1.3.2. Tekis kuchlanganlik holatining asosiy tenglamalari………		26
2.	DOIRAVIY VA XALQALI PLASTINKALARNING ELASTIK VA PLASTIK EGILISHIDA ULARNING LIMITIK HOLATI……		29
	2.1.	Doiraviy va halqali plastinkalar egilishida limitik holatni aniqlash masalasining asosiy tenglamalari………………………		29
	2.2.	Muvozanat differensial tenglamasini integrallash……………….		33
	2.3.	Plastinka uchun limitik qiymatni aniqlash formulalari…………..		35
3.	XALQALI VA TESHIKLI PLASTINKANING ELASTIK VA PLASTIK HOLATI HISOBI………………………………………….		40
	3.1.	Simmetrik yuklangan xalqali plastinkaning elastikholati hisobi...		40
	3.2.	Ichki konturi bo’ylab tekis yuklangan doiraviy teshikli cheksiz plastinkaning plastik holati hisobi………………………………..		45
	3.3.	Ichki konturi bo’ylab yuklanmagan va cheksiz konturi bo’ylab esa markazga nisbatan simmetrik yuklangan doiraviy teshikli cheksiz plastinkaning plastik holati hisobi……………………….		48
	XULOSA……………………………………………………………….		50
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………		52

1-BOB.
PLASTIKLIK NAZARIYASI TUSHUNCHALARI
Пластиклик назариясининг икки масаласи.
Актив, пассив ва нейтрал даформациялар.

Қаттиқ жисмнинг ташқи куч таъсирида ўзининг шакли ўлчамларини ўзгартириши ва бу таъсир олингандан кейин қолдиқ деформацияни (ёки пластик деформацияни) сақлаш хоссаси пластиклик деб аталади.

Пластиклик назарияси эластиклик назариясидан фарқли равишда эластиклик хоссаларига бўйсунмайдиган жисмларни ҳам ўрганади. Агар жисм унга ташқи кучлар таъсир қила бошлаган дастлабки ондан бошлаб эластиклик хоссаларига бўйсунмаса бундай жисм пластик жисм дейилади. Пластик жисм деформацияланиши диаграммаси 1-расмда келтирилган. Агар жисм ташқи кучлар таъсирида юкланганда дастлаб эластиклик хоссасига бўйсунса ва кейинроқ унда қолдиқ деформация пайдо бўлса, бундай жисм эластик-пластик жисм дейилади. Эластик-пластик жисм деформацияла-нишининг диаграммаси 2-расмда келтирилган.
Пластиклик назариясида икки хил масала қўйилади: 1) жисмнинг ёки конструциянинг барча деформацияланиш жараёнларини ўрганиш; 2) конструкциянинг чидамлилик (яроқлилик) чегарасини аниқлаш.
Биринчи типпги масалаларда берилган юкланиш таъсирида деформацияланишнинг ихтиёрий моментидаги кучланиш, деформация ва кўчишларни аниқлаш, эластиклик ва пластиклик зоналари орасидаги чегарани аниқлаш, юк таъсири тўлиқ ёки қисман олинганда қолдиқ кучланиш ва деформацияларни аниқлаш қаралади. Иккинчи тип масалаларда эса, деформацияланиш жараёнларининг ҳар хил оралиқлари ўрганилмасдан, жисмнинг лимитик ҳолати тадқиқ қилинади.
Пластик деформацияланиш қонунлари жисмга таъсир этаётган ташқи кучнинг ўсиши ёки камайишига боғлиқ бўлади. Шунга кўра деформацияланиш уч хил булади, яъни актив, пассив ва нейтрал деформацияланишлар. Оддий чўзилишда ёки соф эгилишда уларни осон фарқлаш мумкин. Кучланиш абсолют қиймат бўйича ўсиб борса, актив деформацияланиш дейилади. Кучланиш камайиб борганда пассив деформацияланиш дейилади. Кучланиш ўзгармайдиган бўлса, нейтрал деформацияланиш деб аташ мумкин.

Худди эластиклик назариясидаги каби пластиклик назарияси математик аппарати ҳам учта гуруҳ тенгламалардан иборат. Булар кучланишлар назарияси ва деформациялар назарияси тенгламалари ҳамда физик тенгламалардан иборат. Биринчи икки гуруҳ тенламалари эластиклик назарияси тенгламалари билан мос келади.

Sezilarli yuklanish ta’sirida jism mo’rt yemiriladi yoki noelastik, plastik deformatsiyalanadi. Plastiklik xossalari har xil bo’lib, qaralayotgan materialdan va tashqi shartlar (temperatura, jarayonning davomiyligi va hakozo) dan bog’liq. Odatda, plastiklik nazariyasi jismlardagi kuchlanish va deformatsiyalarni, plastik deformatsiyalar vaqtdan bog’liq emas, degan shart bilan o’rganadi, deb hisoblashadi. Vaqt o’tishi bilan plastik deformatsiyalar o’sadigan masalalar polzuchest nazariyasida qaraladi. Murakkabroq materiallar esa reologiyada o’rganiladi.
Shuning uchun quyida plastiklik nazariyasining qattiq jismlarning mexanik xossalari hamda elastik – plastik deformatsiyalanuvchan plastinkalar hisobiga oid tushunchalari keltirilgan. Mazkur ishda tadqiq etilgan masalalar tekis kuchlanganlik holati masalalari hisoblanadi. Bu yerda keltirilgan tushunchalardan mazkur ishda qo’yilgan masalalarni yechishda bevosita foydalaniladi.