2. Dielektriklar- dielektriklarning va o’tkazgich-dielektriklarning qutblanishi. Elektr maydonidagi dielektrik

4.4.Dielektriklarning solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi

Dielektriklarda elektr o‘tkazuvchanlik uning tarkibidagi erkin zaryadlar hisobiga sodir bo‘ladi. Jismdagi elektr o‘tkazuvchanlik elektronli, ionli, moliionli (elektroferetik) ko‘rinishlarga ega. Dielektriklarda asosan ionli elektr o‘tkazuvchanlik kuzatiladi. Odatda dielektrik oz bo‘lsa ham, ma’lum miqdorda elektr tokini o‘zidan baribir o‘tkazadi. Bu esa erkin zaryad tashuvchilarning borligi bilan tushuntiriladi. Izoliyasiya materiali odatda katta solishtirma qarshilikka ega bo‘ladi. Bu qiymat qancha yuqori bo‘lsa, dielektrikdan shuncha kam miqdorda elektr toki o‘tadi. Bundan ko‘rinadiki, dielektriklarda energiya isrofi kuzatiladi. Elektr o‘tkazuvchanligiga asosan jism tarkibida bo‘lgan qo‘shimcha va ifloslantiruvchi zarralar sabab bo‘lib, bu qo‘shimchalar dielektrikning elektr mustahkamligiga ta’sir qiladi. Dielektriklar tarkibidagi erkin zaryadlar ichki tok oqimiga olib keladi. Dielektriklarni qo‘shimcha zarralardan tozalash orqali uning elektr o‘tkazuvchanligi kamaytiriladi.

Elektr o‘tkazuvchanlikni solishtirma qarshilik  ga teskari proporsional birlik deb olinadi.

(4.13)

Metallar uchun:

(4.14)

Dielektriklar uchun:

(4.15)

Dielektriklarning hajmiy qarshiligi:

(4.16)

Bu erda S- elektrod yuzasi; m² ; h-dielektrikninig qalinligi, m; p- dielektrik hajmiy qarshiligi, Om∙m;

(4.17)

Bu erda, R_s-dielektrikning yuza qarshiligi, Om; d –elektrodning uzunligi, I –elektrodlar orasidagi masofa.