2-bob. Temirbeton konstruktsiyalarini chegaraviy holatlar bo`yicha hisoblash va loyihalash asoslari

Ε 
= 
y
/
r
; (yassi kesim gipotizasi farazi)
1/
r
=
M
/(
EI
); (Guk qonunning egilishdagi o`zaro bog’lanishdagi nisbati), 
ya`ni yuqoridagi formulalardan eguvchi moment topilsa, to`sinning ko`ndalang kesimi 
o`lchamlari, uning yuk ko`tarish qobiliyatini quyidagi tenglikdan topish mumkin:
σ·ε
·
E
=
E
·
y
/
r
=
M
·
E
·
y
/
EI
=
M
/
W
≤
σ
adm
;
σ
adm
– to`sinning chetki qirrasida ruxsat etilgan kuchlanish.
Qurilish mexanikasi yordamida to`sin solqilligini yoki egilishini chegaradan oshirmaslik 
shartiga ko`ra quyidagi ko`rinishga keltiramiz:
f 
= 
φ·
(1/
r
)·
l
2
≤
f
adm
; 
φ
– yuklanish va to`sinning tayanish sharoitiga qarab belgilanadigan koeffitsent. 
Temirbetondan tayyorlangan egiluvchi element (to`sin) betoni cho`zilishga yomon 
qarshilik ko`rsatishi sababli, bosh cho`zuvchi kuchlanishlar (
σ
mt
) xavfli hisoblanadi (34-rasm da 
keltirilgan chizmaga qarang). Aynan, bosh cho`zuvchi kuchlanishlar betonning cho`zilishiga 
bo`lgan mustahkamlik chegarasidan oshganda 
σ
mt 
≤ 
R
bt
cho`zuvchi kuchlar yo`nalishiga 
perpendikulyar yoriqlar paydo bo`ladi.
Ekperemental-nazariy tadqiqotlardan olingan ma`lumot va dalillarga tayanib, u yoki bu 
omillar, yo bu omillarning birgalikda ta`sirida, tashqi yukning ortishi bilan uning bo`ylama o`qiga 
nisbatan temirbeton to`sinning normal va qiya kesimlarida yoriqlar paydo bo`lar ekan.
Normal kesimda yoriqlarning paydo bo`lishining bosh sababi – normal kuchlanishlar (