|
Ижтимоий тармоқларда Сиз кандай маълумотларни жойлаштирасиз?-саволига Қашқадарёлик ӯқувчи ӯғил болалар 43,4% ӯқувчи қизлар 29% ҳоҳлаган нарсамни дӯстларимга ёқса бӯлди деб жавоб беришдилар. Самарқандлик умумтаълим мактабларида таълим олаётган ӯқувчи ӯғил болаларнинг 58,1% жавобларида чоп қилаётган нарсаларини ӯқитувчилари ота-оналари ва синфдошлари кӯрса ӯзларига қулай бӯлармикин деб ӯйлашларини, 16,5% ҳоҳлаган нарсамни дӯстларимга ёқса бӯлди, ӯқувчи қизларнинг, 17,3% чоп қилаётган нарсаларимни ӯқитувчиларим, ота-онам синфдошларим кӯрса менга қулай бӯлармикан деб уйлайман, 15,7% ӯзим хақимда маълумотларни расмлар фамилия исм манзил телефон рақамлари ва бошқаларни жойлаштиришларини 5,8% эса ҳоҳлаган нарсамни дӯстларимга ёқса бӯлди деб жавоб беришди. Жавоблардан аниқ бӯлдики, Самарқанддаги ӯғил болаларда 58,1% ӯзини кӯрсатиш, виртуал оламда ӯзларини кӯпроқ намоён қилишга устунлик психологик хусусияти мавжудлиги аниқланди. Алоҳида бир одамнинг психологик қарашлари жамоа руҳиятига тенг эмас. Ӯқувчилар ва шахсларнинг психолгик ҳолатига таъсир этувчи уларнинг обрӯси ва шаънига салбий таъсир этувчи ахборотларни эътиборга олиш зарур.Ушбу мураккаб виждон билан боғлиқ ишларни ташкил этишда ҳар бир ижтимоий тоифа ёки шахсларнинг индивидуал-психологик хусусиятларини инобатга олиш зарурлиги ижтимоий психологияда исботланган. Демак, ӯқувчи ёшлар маълумотлар ва ахборотларни ижтимоий тармоққа жойлаштиришда манбаларни ишончлилигини текширишлари ва таҳлил қилишлари ахборотларнинг салбий таъсиридан ҳимояланишнинг психологик кӯникма ва малакаларига эга бӯлиши зарурлиги тушунтирилди.
2.2.4-расм.Ўқувчи ёшларнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари ва муаммоларини ўрганиш сўровномаси натижалари худудларга кўра таркиби (n=214).
Интернетда бошқа фойдаланувчилар томонидан ҳақорат ва камситишларга учраганмисиз? (Кибербуллинг–бу турдаги битта фойдаланувчи томонидан бошқа фойдаланувчини қӯрқитиш, ҳақорат қилиш мақсадида ҳар қандай ҳабар ёки нашрлар) саволига Қашқадарёлик ӯқувчи йигитларнинг 50,5% ҳа камдан кам, ӯқувчи қизларнинг 33,3% ҳа камдан-кам. Самарқандлик ӯқувчи ӯғил болаларнинг 57,8% ҳа тез-тез ӯқувчи қизларнинг 22,3% ҳа камдан кам дея жавоб беришган. Қашқадарёлик ӯқувчи ёшлар 83,8% ижтимоий тармоқдаги фойдаланувчилар ижтимоий-психологик муносабатларда камдан кам ҳолатларда ҳақорат ва камситишларга учрашини, Самарқандлик мактаб ӯқувчиларининг 74,3% эса ижтимоий тармоқларда ҳақорат ва камситишларга учраганликларини баён этдилар. Кузатишларимиз давомида Қашқадарёлик ӯқувчи ёшларнинг характер хусусиятларида оғир ва босиқлик Самарқандлик ӯқувчи ёшларимизда қизиққонлик ҳарактер хусусиятларида конфликтларга бориш ҳолатларининг устунлиги намойишкороналик ҳарактер хусусиятларининг устунлиги намоён бӯлди.
Ахборот хуружларининг ўқувчи ёшларга таъсирини ўрганиш бўйича ота-оналардан олинган сўровнома натижалари
2.2.1. – жадвал
Саволлар
|
Кашкадарёn=108
|
Самарканд n=85
|
|
Отаn=46
|
Она n=62
|
Отаn=39
|
Онаn=46
|
А
|
Б
|
В
|
A
|
Б
|
В
|
A
|
Б
|
В
|
A
|
Б
|
В
|
|
’’Ахборотхуружлари’’ ҳақидагимаълумотларданхабардормисиз?
|
30,5
|
2,7
|
2,2
|
46,2
|
4,6
|
6,4
|
43,5
|
-
|
2,3
|
45,8
|
4,7
|
3,5
|
|
Сизнингча ‘’ахборотхуружлари’’нингўқувчишахсинингшаклланишидатаъсириқандай?
|
14,8
|
5,5
|
22,2
|
18,5
|
6,4
|
32,4
|
15,2
|
10,6
|
20
|
20
|
2,3
|
31,8
|
|
АхбороттаҳдидларигаСизнингмуносабатингиз?
|
7,4
|
27,7
|
7,4
|
6,4
|
37,9
|
12,9
|
15,2
|
20
|
6
|
15,2
|
22,4
|
16,5
|
|
Фарзандингиз «Интернет»габоғланибқолди, қандаййўлтутасиз?
|
5,5
|
35,2
|
1,85
|
3,7
|
43
|
4,6
|
7,1
|
25,9
|
3
|
4,7
|
40
|
9,5
|
|
Ахборотхуружларинингаслмақсадинимагақаратилгандеб, ўйлайсиз?
|
14,8
|
15,7
|
12
|
21,2
|
13,4
|
16,6
|
14,1
|
21,1
|
10,6
|
23,6
|
18,9
|
11,7
|
|
Ўқувчи-ёшларахборотхуружларигаҳаркунитўқнашкелишимумкинми?
|
7,4
|
4,6
|
30,5
|
16,6
|
7,4
|
33,3
|
13
|
16,5
|
16,5
|
23,5
|
3,5
|
27
|
|
Ахборотхуружлариданўқувчиларниқандайҳимоялашмумкиндеб, ўйлайсиз?
|
14,8
|
5,5
|
22,2
|
22,2
|
5,5
|
30
|
17,6
|
16,5
|
11,7
|
14,1
|
9,5
|
30,5
|
|
Салбийахборотларгаберилишсабабларинималаргабоғлиқдеб, ўйлайсиз?
|
26
|
7,4
|
2,6
|
40,7
|
7,4
|
9,2
|
18,9
|
21,1
|
5,9
|
21,1
|
22,3
|
16
|
|
Ёшларниахборотхуружлариданҳимоялашучуннимақилишкеракдеб, ўйлайсиз?
|
2,7
|
35,1
|
4,6
|
12
|
39
|
6,4
|
15,2
|
20,3
|
4,7
|
9,5
|
36,4
|
8,2
|
|
Шахс, давлат,жамиятнингривожланишидаахборотнингтаъсиринихоятдамухим.Салбийахборотхуружлариданшахсникандайхимоялашзарур.
|
36,1
|
4,6
|
1,85
|
48,1
|
5,5
|
3,7
|
22,3
|
21,1
|
2,3
|
34,1
|
17,7
|
2,3
|
Кузатишларимиз давомида ота-оналарнинг бугунги глоболлашган даврда ўқувчи ёшларнинг шахс сифатида шаклланиб ривожланишида тарқатилаётган ахборотлар ахборот психологик хуружлари ҳақида қай даражада маълумотларга эгалигини ӯргандик. Ӯқувчи ёшларнинг ахборотлардан фойдаланиши, салбий ахборотлардан ёшларни қандай ҳимоялаш зарурлиги кандай оилада яшаши, ота-оналарининг ижтимоий-психологик хусусиятлари, уларнинг ӯз фарзандлари муаммоларига бефарқ эмасликлари ва қай даражада эътибор бериши, фарзандларининг келгуси фаолиятида рӯй бериши мумкин бӯлган ютуқ ёки аксинча нохушликларни сабабини билиш имконини беради. Бугунги ўқувчи ёшларнинг эртага жамият ва давлатнинг ривожланишида ўзининг муносиб ҳиссасини қўша оладиган шахс даражасида тарбиялашга барчамиз масъул эканлигимизни унутмаслигимиз зарур.
Do'stlaringiz bilan baham: |
