2-bob deformatsiya tarmoqining chiziq uzinliklarini o'zgartirish uchun geodetik kuzatish usullarini ishlab chiqish

X , м	Y , м			Z , м		X , м		Y , м
Z , м
		1	-21,879		0,608			2,816		6	-2,872		25,846			3,233
		2	-15,717		6,415			2,132		7	-8,245		21,838			2,728
		3	-9,548		12,230			1,448		8	-16,301		15,829			1,972
		4	-3,506		17,924			0,778		9	-21,420		12,010			1,491
		5	1,891		23,011			0,179		10	-28,512		6,720			0,825
			2 цикл								2 цикл
		1	-21,877		0,610			2,811		6	-2,875		25,841			3,239
		2	-15,722		6,411			2,140		7	-8,245		21,842			2,733
3	-9,550			12,235		1,458	8		-16,302			15,827		1,969
4	-3,502			17,924		0,781	9		-21,420			12,021		1,495
5	1,881			23,010		0,183	10		-28,515			6,730		0,822

Определим составляющие вектора смещений деформационных марок в системе координат станций (таблица 2.2):

Таблица 2.2 – Составляющие вектора смещений деформационных марок

Номера марок	Станция I			Номера марок	Станция II
	x , мм	^^y, мм	z , мм		x , мм	^^y, мм	z , мм
1	2	2	-5	6	-3	-5	6
2	-5	-4	8	7	0	4	5
3	-2	5	10	8	-1	-2	-3
4	4	0	3	9	0	11	4
5	-10	-1	4	10	-3	10	-3

Допустим,
_I  210 ,
_II  230 . Вычислим составляющие вектора смещений

деформационных марок в системе координат объекта (таблица 2.3):
Таблица 2.3 – Составляющие вектора смещений в системе координат объекта

Номера марок	Станция I			Номера марок	Станция II
	X , мм	Y , мм	Z , мм		X , мм	Y , мм	Z , мм
1	-1	-3	-5	6	-2	5	6
2	2	6	8	7	3	-2	5
3	4	-3	10	8	-1	2	-3
4	-4	-2	3	9	8	-7	4
5	8	6	4	10	10	-4	-3

Binoning tashqi va ichki hajmini kuzatishni ulash zarur bo'lsa, yo'nalishlar kursini yotqizish taklif etiladi. Texnik aniqlikdagi teodolit bilan ham yotqizilishi mumkin bo'lgan bunday kursda kursning yon tomonlari orasidagi barcha gorizontal burchaklar, shuningdek, orientatsiya yo'nalishlariga burchaklar o'lchanadi, lekin uning tomonlari uzunliklari keraksiz deb o'lchanmaydi.
Bunday harakatning bir varianti 2.5-rasmda ko'rsatilgan. Unda qora doiralar ob'ekt nuqtalari o'lchanadigan stansiyalarni ko'rsatadi (deformatsiya belgilari), sariq doiralar umumiy stantsiyalarni yo'naltirish uchun belgilar, oq doira - harakatning yordamchi nuqtasi, yoylar o'lchangan gorizontal burchaklarni ko'rsatadi. IV va V stansiyalarda umumiy stansiyalarni yoʻnaltirish belgilari yoʻq, shuning uchun bu maqsadlar uchun qoʻshni kuzatuv stansiyalaridan foydalanish zarur.

2.5-rasm - Yo'nalishlar kursining sxemasi: I V - taxeometrning turish nuqtalari,
diqqatga sazovor joylar
A, B, C -
2.5-rasm shuni ko'rsatadiki, shu tarzda tashqi stantsiyalarni binolar ichida joylashgan stantsiyalar bilan ulash juda oson.
Hisoblashda nafaqat orientatsiya yo'nalishlarining yo'nalish burchaklaridagi farqlardan, balki ushbu yo'nalishlarning jabhaning yo'nalishi bilan farqlaridan ham foydalanish mumkinligi aniq.
ob'ekt, agar u navbatga kiritilgan bo'lsa. Bunday holda, komponentlar X
ob'ektning koordinata tizimida olinadi, bu, yuqorida aytib o'tilganidek, qulayroqdir.
va Y
darhol mumkin
Uchinchi variantga muvofiq, 2-bandda ko'rsatilganidek, siljish vektorlarini qo'llash nuqtalarining koordinatalarini aniqlash, lekin barcha stantsiyalar uchun umumiy bo'lgan mos yozuvlar belgisidan foydalanish kerak. Agar belgi etarlicha uzoqda joylashgan bo'lsa, u holda ko'rsatilgan o'qlarning aylanishini e'tiborsiz qoldirish mumkin va barcha stantsiyalarda siljish vektorlarining yo'nalishlari tahlil qilish uchun zarur bo'lgan bir xil yo'naltirilgan tizimlarda olinadi deb taxmin qilish mumkin (2.4-rasm). ). Yuqorida aytib o'tilganidek, 2-3 ° va ehtimol undan ko'p xatolik rol o'ynamaydi. Misol uchun, agar ekstremal stantsiyalar orasidagi masofa 100 m bo'lsa va ular orasidagi yo'nalish mos yozuvlar nuqtasiga yo'nalishga taxminan perpendikulyar bo'lsa (eng yomon holat), u holda stantsiyalardan unga masofa kamida 2 km bo'lishi kerak. 2.4-rasmda bunday belgi yashil rangda ko'rsatilgan,
shuningdek, boltalar
X T, YT va
T T
II II
asbobni unga qaratganda. muhim yo'nalishlar
bu holda II–T va I–T amalda parallel.
Shunday qilib, siljish vektori X1
1 belgisi olingan abscissalarning farqiga teng bo'ladi

Birinchisida

1 va ikkinchi
2 kuzatish tsikli: X
 X 2  X 1. Xuddi shunday, ular ham qabul qilishadi

Y1
va Z1

deformatsiya belgisining siljish vektor komponentlari. Shunga o'xshash hisob-kitoblar
boshqa brendlar uchun amalga oshiriladi. Barcha siljish vektorlari darhol bir xil yo'naltirilgan koordinatalar tizimida aniqlanadi, hech qanday transformatsiya talab qilinmaydi.
Ko'rib chiqilgan holat kamdan-kam uchraydi, ammo mumkin. Boshqaruv sifatida kuzatishlarning dastlabki siklida bir nechta masofaviy nishonlarni tanlash va keyingi sikllarda tanlangan nishonlardan biriga mos yozuvlar yo‘nalishining o‘zgarmasligini tekshirish taklif etiladi.
Kuzatishlar natijalarini simulyatsiya qilamiz (2.4-jadval): 2.4-jadval – Deformatsiya belgilarining koordinatalari.
Таблица 2.4 – Координаты деформационных марок

Номера марок	Станция I			Номера марок		Станция II
	1 цикл					1 цикл
	X , м	Y , м	Z , м			X , м	Y , м	Z , м
1	-14,254	-16,610	2,811		6		12,402	22,627	3,233
2	-5,814	-15,950	2,128		7		5,720	22,466	2,728
3	2,639	-15,290	1,444		8		-4,299	22,224	1,972
4	10,916	-14,643	0,774		9		-10,666	22,07	1,491
5	18,310	-14,065	0,175		10		-19,485	21,857	0,825
	2 цикл					2 цикл
1	-14,255	-16,613	2,811		6		12,400	22,632	3,239
2	-5,812	-15,944	2,14		7		5,723	22,464	2,733
3	2,643	-15,293	1,458		8		-4,300	22,226	1,969
4	10,912	-14,645	0,781		9		-10,658	22,063	1,495
5	18,318	-14,059	0,183		10		-19,475	21,853	0,822

Вычислим составляющие векторов смещений (таблица 2.5):
Таблица 2.5 – Составляющие вектора смещений в одинаково ориентированной системе координат

Номера марок	Станция I			Номера марок		Станция II
	удаленная цель					удаленная цель
	X , мм	Y , мм	Z , мм			X , мм	Y , мм	Z , мм
1	-1	-3	-5		6		-2	5	6
2	2	6	8		7		3	-2	5
3	4	-3	10		8		-1	2	-3
4	-4	-2	3		9		8	-7	4
5	8	6	4		10		10	-4	-3

Ko'rib chiqilgan barcha variantlarning afzalligi shundaki, siz umumiy stansiyaning turish nuqtalarining koordinatalarini bilishingiz shart emas.
E'tibor bering, kuzatish shartlari shunday bo'lishi mumkinki, yuqorida ko'rib chiqilgan variantlardan hech biri amalga oshirilmaydi. Xususan, iskala, siqilgan binolar, metall konstruktsiyalarning mavjudligi, havo va er osti elektr tarmoqlari va boshqalar o'lchovlarga xalaqit beradigan omillar bo'lishi mumkin. Bunday hollarda kuzatuvlar bepul stansiyalardan va qoida tariqasida faqat bino hajmining ichki o'zgarishi uchun o'tkazilishi kerak.
Taklif etilayotgan kuzatish usullari ko'proq harakatchan bo'lib, kuzatishlarni o'tkazishga, shuningdek natijalarni tenglashtirishga sarflangan vaqtni sezilarli darajada qisqartiradi.
kuzatishlar. Shuning uchun ular, shu jumladan, favqulodda vaziyatlarda yoki binolarni shoshilinch monitoring qilish sharoitida, tuzilmalarning joriy holatini tezda nazorat qilish zarur bo'lganda amalga oshirilishi kerak.