2-bob. Budjet hisobining huquqiy asoslari, S

4. Davlat byudjeti ijrosi bo‘yicha byudjet hisobini tashkil etishning xorij tajribasi.
Buyuk Britaniya davlatini g‘aznachilik faoliyati to‘rt tarmoqqa ajratsa bo‘ladi: davlat xarajatlari; moliya; iqtisodiyot (xalq xo‘jaligi); davlat va fuqarolik xizmati.
Davlat xarajatlari. Buyuk Britaniya Byudjet ijrosida g‘aznachiligining an'anaviy vazifasi – bu davlat pul mablag‘lari, hukumat idoralari va xizmatlar xarajatlarni nazorat qilishdan iborat. G‘aznachilik nafaqat hukumat xarajatlari uchun, balki(asosan davlat) davlat korporatsiyalari va mahalliy hokimiyat organlari, shu jumladan, butun davlat sektori uchun javobgar bo‘ladi.
Moliya.G‘aznachilik faoliyatining moliyaviy tomoni va moliyaviy bitimlar, bozorlar va institutlar (birgalikda daromadi va daromad bo‘limi bilan) hukumatning Byudjet siyosatiga bog‘liqdir.G‘aznachilik faoliyati mablag‘larni ta’minlanishini (pul ta'minoti), foiz stavkalari, valyuta kurslari, davlat qarzini boshqarishni o‘z ichiga oladi.
Iqtisodiyot. Iqtisodiy sektor (iqtisodiyot) qisqa va o‘rta muddatli prognozlash va tahlil bilan shug‘ullanadi. Bu faoliyat yaqindan G‘aznachilik faoliyatining barcha jihatlari bilan bog‘liq.
Davlat fuqarolik xizmati. Bunda g‘aznachilikni jamoat ishlari bo‘yicha boshqarmasi mehnat resurslari, ish haqi va pensiya to‘lovlari sohasi uchun javobgar bo‘ladi.Hukumat jadvaliga amal qilishda har yili g‘aznachilik uchun tayinlangan markaziy vazifa - bu Byudjetni tuzishdir. Byudjetnituzish vaqtida barcha ijtimoiy xarajatlar va asosiy masalalar hal qilinadiso‘ngra chop etiladi.
G‘aznachilik butun yil uchun iqtisodiy prognozni hisoblaydi.Bahor, yoz va kuzda uch choraklik prognoz hisobotlari to‘liq yakunlanadi. G‘aznachilik yil uchun ikkita prognoz ko‘rsatkichlarni e'lon qilishi lozim; bittasi Byudjet bilan birga chop etilgan va boshqasi kuz hisobotining asosini tashkil etadi.
Davlat g‘aznachiligini asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi:
-qayta ishlash , Davlat Byudjetinituzish va ijrosi;
- qayta ishlash va moliyaviy siyosatini amalga oshirish;
-ichki soliqlar, bojxona va aktsiz soliqlari ustidan nazorat;
-moliyaviy va iqtisodiy prognozlash;
Davlat xarajatlarini rejalashtirish va nazorat qilish, Byudjet balansini qo‘llab- quvvatlash, Byudjetni o‘z vaqtida va samarali muvofiqlashtirish, moliyaviy va Byudjet hisobotlarni tuzish va jamoat xarajatlari deklaraziyasini, kuzgi hisobot parlamenti tekshiruviga taqdim etish yuzasidan quyidagilar amalga oshiriladi:
- Angliya banki tomonidan amalga oshirilayotgan pul-kredit siyosatini ishlab chiqish;
- Monitoring va pul-kredit tizimi tendentsiyalarini tahlil qilish;
Buyuk Britaniya davlat g‘aznachiligi bir yilda uch marta iqtisodiyot (talab, ishlab chiqarish, daromad, xarajatlar, iste'mol, investitsiya, import, eksport, inflyatsiya, ishhaqi, ishsizlik, foizstavkalari, savdobalansi, vaboshqalar), asosiy yo‘nalishlari nazoratini olib boradi va keyingi 18 oy ko‘rsatkichlarini prognozqiladi.Bu prognozlar(rejalar)asosida, valyuta operatsiyalari, valyuta kurslari, foiz stavkalari, ha bir yilning birinchi uch oyida ko‘rib chiqiladi va bahorda yillik Byudjet bilan muvofiqlashtirib boriladi. O‘rta muddatli prognozlash natijasida 3-4 yil uchun rejalar ishlab chiqiladi.