2. Auditorlik faoliyatining milliy standartlari Auditorlik tashkilotining huquqlari, majburiyatlari va javobgarligi

O’z. R AV da ro’yxatga olingan sana va №
Kuchga kirgan sanasi
	№3- AFMS «Auditni rejalashtirish»	14. 10. 1999 №54	10. 11. 1999 №837	01. 01. 2000
	№5- AFMS «Auditor ishining sifatini nazorat qilish»	04. 08. 1999 №62	03. 09. 1999 №811	01. 01. 2000
	№6- AFMS «Auditni hujjatlashtirish»	04. 08. 1999 №61	03. 09 1999 №812	01. 01. 2000
	№9- AFMS «Muhimlik va auditorlik riski»	04. 08. 1999 №63	03. 09. 1999 №813	01. 01. 2000
	№10- AFMS «Moliyaviy hisobot tarkibidagi boshqa axborotlar»	09. 09. 1999 №75	23. 09. 1999 №822	01. 01. 2000
	№11- AFMS «Ma’lumotlarni kompyuterda ishlash (MKI) sharoitida audit o’tkazish»	09. 09. 1999 №76	23. 09. 1999 №823	01. 01. 2000
	№13- AFMS «Tahliliy amallar»	04. 08. 1999 №64	03. 09. 1999 №814	01. 01. 2000
	№14- AFMS «Auditorlik tanlash»	27. 07. 1999 №59	03. 09. 1999 №815	01. 01. 2000
	№16- AFMS «Ekspert ishidan foydalanish»	27. 07. 1999 №60	03. 09. 1999 №816	01. 01. 2000
	№24- AFMS «Moliyaviy hisobotning buzib ko’rsa-tilganligi aniqlanganida auditorlik tashkilo-ti-ning ish tutishi»	31. 05. 2001 №49	30. 06. 2001 №1045	10. 07. 2001
	№25-AFMS-«Auditorlik tekshiruvi o’tkazilishda normativ huquqiy hujjat-larga rioya etilishini tekshirish»	27.01.2003 №14	28.02.2003 №1223	10.03.2003
	№31- AFMS «Xo’jalik yurituvchi sub’ekt faoliyati (biznesi) bilan tanishish»*	30. 05. 2001 №48	21. 06. 2001 № 1043	01. 07. 2001
	№50- «Auditorlik dalillar»	03. 04. 2002 № 48	18. 04. 2002 № 1128	29. 04. 2002
	№55 AFMS – «O’zaro bogliq shaxslar o’rtasidagi bitimlar bo’yicha auditorlik dalillarini olish bosqichlari»	27.01.2003. №15	3.03.2003. №1224	10.03.2003
	№56 AFMS–«Moliyaviy hisobot tuzilganidan keyingi hodisalar»	9.04.2003. №54	23.04.2003. №12	23.04.2003.
	№60 AFMS-«Boshqa auditor ishi natijalaridan foydalanish»	27.01.2003. №16	20.02.2003. №1221	2.03.2003
	№70- AFMS» Auditorlik hisoboti va moliyaviy hisobot haqidagi auditorlik xulosasi»	14. 02. 2001 №20	10. 03. 2001y №1016	20. 03. 2001
	p№80 AFMS –«Maxsus masalani tekshirish natijalari bo’yicha auditor hisoboti»	27.01.2003. №13	19.02.2003. №1220	1.03.2003
	№90- AFMS «Auditor-lik tashkilotlarining professional xizmatlari»	14 fevral 2001 №19	10. 03. 2001 №1017	21. 03. 2001

*-№4- «Mijoz faoliyati (biznesi) bilan tanishish» nomli auditning
milliy standarti bekor qilinib, uning o’rniga qabul qilingan.

Uchinchi pog’ona- standartlarni tadbiq qilish uchun zarur hujjatlar to’plami, ya’ni auditorlik tashkilotining ichki ishchi standartlaridan iborat. Bu hujjatlar standartlarni qo’llash va standartlar asosida auditorlik faoliyatini tashkil etishga doir ma’lumotlarni o’z ichiga oladi.

Auditorlik tashkilotlari bilan mijoz-korxona o’rtasidagi munosabatlar O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksiga muvofiq shartnoma asosida amalga oshiriladi.

Auditorlik xizmati ko’rsatish shartnomasi audit predmetini, xizmat ko’rsatish joyini, haq to’lash hajmi va tartibini, tomonlarning javobgarligini o’z ichiga oladi. Shartnoma shartlari va topshiriq mazmuni O’zbekiston Respublikasi «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunga zid bo’lmasligi lozim.

«Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunga muvofiq auditorlik faoliyati bilan faqat yuridik shaxs huquqiga ega auditorlik tashkiloti shug’ullanishi mumkin.

Auditorlik tashkiloti auditorlik faoliyatini amalga oshirish litsenziyasiga ega bo’lgan yuridik shaxsdir.

Auditorlik tashkilotlari o’z faoliyatini amalga oshirishda mustaqildir. [3]

Auditorlik faoliyatini me’yoriy tartibga solish tizimining shakllanishi va rivojlanishida professional jamoat tashkilotlari muhim o’rin tutadi.

I. O’zbekiston buxgalterlar va auditorlarining milliy assotsiatsiyasi (O’BAMA) – buxgalterlar, auditorlar, ilmiy va pedagogik xodimlar, soliqlar bo’yicha maslahatchilarning respublika jamoat tashkiloti bo’lib, o’z a’zolarini ular manfaatlari va maqsadlarining umumiyligi, hududiy yoki profes-sional tamoyillar bo’yicha birlashtiradi.

Assotsiatsiya O’zbekiston Respublikasida buxgalterlar va auditorlar kasb malakasini rivojlantirish va ularni xalqaro standartlar talablariga moslashtirishni ta’minlaydi. Shuningdek, buxgalterlar va auditorlarni professional himoyalashda amaliy yordam ko’rsatadi.

Assotsiatsiya buxgalteriya hisobi, auditorlik faoliyati, soliqqa tortish, xususiylashtirish, qimmatli qog’ozlar bozori, korxonalar moliya- xo’jalik faoliyatining tahlili va moliyaviy menejment bo’yicha qonunchilik va me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqishda ishtirok etadi. Shu bilan birga yuqorida sanab o’tilgan masalalar bo’yicha maslahatlar beradi va «hammasi buxgalterlar uchun» nomli oylik byulleten, o’quv, me’yoriy hamda uslubiy adabiyotlar nashr qiladi.

II. O’zbekiston Auditorlar Palatasi (O’AP) – malaka sertifikatiga ega mustaqil auditorlarni ixtiyoriy tarzda birlashtiruvchi, mustaqil notijorat jamoat tashkiloti. Auditorlar Palatasining asosiy maqsadi auditorlarning professionallik darajasini rivojlantirish va qo’llab-quvvat-lashga yordam ko’rsatish, o’z a’zolarining kasbga oid manfaatlarini davlat va jamoat organlarida himoya qilish, hamda kasbga oid talablar bo’yicha barcha o’zgarishlar to’g’risidagi va axborot ta’minoti bo’yicha aloqa o’rnatishdan iborat.

Auditorlar Palatasining asosiy vazifalariga quyida-gilar kiradi:

• audit sohasiga oid me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqishda ishtirok etish;

  
  

• o’quv dasturlarini hamda malakaviy imtixonlarni topshirish tartibini ishlab chiqish va tasdiqlash;

  
  

• auditorlik malaka sertifikatini olish uchun da’vogarlar uchun malakaviy imtihonlarni o’tkazish;

  
  

• auditorlarni tayyorlash va qayta tayyorlash bo’yicha o’quv markazlari tashkil etish;

  
  

• auditorlarni kasb ahloqi kodeksi qoidalariga rioya qilishini nazorat qilish;

  
  

• O’zbekiston auditorlar palatasi a’zoligiga malakali auditorlarni jalb etish uchun xalqaro tashkilotlar va boshqa davlatimiz organlari bilan hamkorlik qilish;

  
  

• O’zbekiston Respublikasi auditorlarining boshqa davlatlar jamoat tashkilotlari tomonidan tan olinishiga erishish.