2-amaliy mashg’ulot topshiriqlar 1-jadval

2-AMALIY MASHG’ULOT

TOPSHIRIQLAR

1-jadval

Ekologik guruhlar	Guruh vakili	Xususiyatlari
Gidatofitlar	Qisman yoki butunlay suvda bosib o'sadigan o'simliklar.	Asosan suv muhitiga moslashgan o'simlikdir.
Gidrofitlar	Suv muhitida o'sadigan o'simliklar.	Suv muhitida o'sishga moslashgan o'simliklar.
Plankton	Sayyor,ko'chib yuruvchi,suv qa'rida yashovchi,mustaqil harakatlana olmaydigan va suv oqimi bilan ko'chib yuruvchi organizmlardir.	Bular sodda hayvonlar,boshliqichlilar,mayda qisqichbaqasimonlar,baliq tuxumlari,chavoqlari bo'lib,ularda maxsus moslamalar:uzun o'simtalar,gazli va yog'li kiritmalar mavjud.
Nekton	Suzuvchi,suvda faol harakat qiladigan suv oqimiga qarshilik qila oladigan katta masofalarni suzib o'ta oladigan organizmlardir.	Bular boshoyoqli mollyuskalar baliqlar kitsimonlar kurakoyoqlilar misol bo'ladi.Ularda muskullar kuchli rivojlangan.
Bentos	Suv tubida yoki suv tubidagi qum orasida yashovchi organizmlar.Skat,kambala baliqlari,lansetniklar shu guruh vakillari hisoblanadi.	Bu organizmlarda yopishuvchi moslamalar,chig'anoqlar,xitin qobiqlar mavjud.

TOPSHIRIQLAR
1-topshiriq. Matndan va sxemalardan foydalanib, tuproq muhitidagi omillar, turlari va organizmlarga ta’sirini o’rganing.
2-topshiriq. Tuproq muhitiga organizmlarning moslashish belgilarini aniqlang, 1-2-jadvallarni to’ldiring.
3-topshiriq. Tuproq muhitini muhofaza qilish tadbirlari haqida ma’lumotlarni to’plang va o’z fikringizni bildiring.
1-jadval

Tuproqdagi organizm turlari	Ekologik guruhlari
Tuproq muhitida yashovchi yashovchi organizmlar edafobiontlar(tuproqda yashovchilar)deyiladi.Yomg'ir chuvalchanggi,ko'rsichqon va boshqa hayvonlar kiradi.	Tuproqda yashovchi organik moddalar har xil fizik-kimyoviy jarayonlar va tirik organizmlar detritofaglar,bakteriyalar,zamburug'lar ta'sirida parchalanib gumusga aylanadi.

2-jadval

№	Tuproq muhitidagi abiotik omillar	Tuproqdagi abiotik omillarga organizmlarni moslashishi xususiyatlari
1.	Tuproqning kimyoviy tabiati (kislotali, ishqoriy, neytral)	Tuproqlarda bir xil kimyoviy elementlar turli xil elementlarning bir qismi bo'lishi mumkin.
2.	Tuproq namligi, kislorod miqdori	Nam tuproqda yaxshi hosil bo'ladi.
3.	Tuproq zichligi	Tuproq zich bo'lsa hosil mo'l ko'l bo'ladi.
4.	Tuproqning g’ovakliligi	G'ovak tuproqda ekin yaxshi unmaydi va bunday tuproqda hosil yaxshi bo'lmaydi.

MAVZU YUZASIDAN SAVOLLAR:
1.Tuproq muhiti haqida nimalarni bilasiz? Tuproq muhiti edafik omillar.Yer po'stining unumdor yuza qatlami tuproq deyiladi.Tuproq organizmlarning yashash muhiti sifatida katta zichlikka egaligi,yorug'likning bo'lmasligi haroratning kam darajada o'zgarishi kislorod namligi karbonat angidrid ko'pligi kabi xususitaylarga ega.

2. Tuproq muhitidagi abiotik omillarni sanang?Abiotik omillar degani bu anorganik tabiat yig'indisi.Bular mineral moddalar,organik moddalar,(10%gacha).Havo(15-25%gacha).Suv(25-35%gacha)

3. Tuproqdagi abiotik omillarga moslashgan organizmlarni xususiyatlarini ayting?

Bular suvda yashovchi yomg'ir chuvalchanggi,ko'rsichqon,havoda yashovchi qushlar va hashoratlar.