2-amaliy mashg'ulot. Metallarni bosim bilan ishlashda turli shakl va o’lchamli zagotovkalar tayyorlash

 
Erkin bolg‘alashdagi asosiy operatsiyalar
 
Bolg‘lash yo‘li bilan olinadigan pokovkalani olish texnologik 
jarayonni ma’lum 
ketmaketlikda bajariladigan operatsiyalar majmuidan iboratdir.Shuni ham qayd etish 
kerakki, birgina bolg‘lash operatsiyalardan tashqari pakovkani tayyorlash 
texnologik kartalarda qayd etiladi, unda zagotovkani bolg‘lashga tayyorlash 
operatsiyalari (qirqish, o‘lcham va sifatlarni kuzatish, qizdirish va boshqalar) ham 
kiradi. Erkin bolg‘alash jarayonning asjsiy operatsiyalariga quyidagilarni ko‘rsatish 
mumkin:
( chizma).

---

1.
Cho‘ktirish – zagotovkaning ko‘ndalang kesimini bo‘yi hisobiga 
kattalashtirish.
2.
Mahalliy cho‘ktirish – zagotovkaning bir qisminigina ko‘ndalang 
kesmini kattalashtirib, bo‘y o‘lchamlarini qisqartirish.
3.
Cho‘kish – zagotovkaning uzunligini ko‘ndalang kesimi hisobiga 
uzaytirish. 4. Mahalliy cho‘zish – zagotovkaning ma’lum qisminigina 
cho‘zish.
5.
Yumaloqlash – zagotovkani aylantirib ketma-ket zarblash yoki
uni siqish yo‘li bilan doiraviy jism shakliga keltirish.
6.
Qisman yumaloqlash – zagotovkani aylantirib ketma-ket zarblash 
yoki uni siqish yo‘li bilan bir qismini yumaloqlash.
7.
Teshish – zagotovkaning bir qismini siqib chiqarish hisobiga bo‘shli 
hosil qilish.
8.
Teshikni kengaytirish – zagotovka bo‘shligi yoki teshigining 
o‘lchamlarini kattalashtirish.
9.
Bukish – zagotovkani zarb bilan bukish.
10.
Tekislash – zagotovka yuzasini zarb bilan ishlash yo‘li bilan bir 
tekis qilish.
11.
Kesish – metallning bir qismini ikkinchi qismidan kesib ajratish 
va boshqalar.
7.6-chizma. Asosiy bolg‘alash operatsiyalari sxemasi: 
a – cho‘ktirish; b – cho‘zish; d – teshish; e – bukish; f – burash; g 
– kesish; h – payvandlash.

---

7.7-chizma. Metallarning bolg‘alashda ishlatiladigan asboblar:
a – bolg‘acha; b – bosqon; d – sandon; e – ombirlar; f – silliqlagichlar; 
g – qisqichlar; (1 – ustki; 2 – ostki), h – podboykalar; (1 – ustki; 2 
– ostki ), i – zubilolar.