2-amaliy mashg`ulot. Mavzu: Titrimetrik analiz metodlarining sinflanishi. Standart eritmalar. Kislota va asoslarni aniqlash. Titrimetrik analiz usullari

Kuchsiz kislotani kuchli asos bilan titrlash
SN₃SOON ni NaOH bilan titrlaylik. Eritmalarning konsentratsiyalari 0,1n va hajmi 100 ml deb va hisoblashni osonlashtirish uchun eritmaning hajmi o‘zgarmaydi deb olamiz
SN₃SOON NaOHCH₃COONaH₂O
Titrlash boshlanmasdan oldin [H^] formulasi bilan hisoblanadi.Titrlash boshlangach, eritmada bufer sistema hosil bo‘ladi va ekvivalent nuqtagacha bufer sistemalarda [H⁺] ni ni hisoblash formulasi va ekvivalent nuqtada gidrolizni hisobga olib [H^] formulasi bilan va nihoyat undan so‘ng ortiqcha qo‘shilgan ishqorning konsentratsiyasi bilan hisoblanadi.

Kuchsiz kislotani kuchsiz asos bilan titrlash

0,1 n ishqor eritmasidan qo‘shilgan ishqor (titrlangan SN3SOON %)	rN ni aniqlovchi elektrolit	rK ni hisoblash formulasi	rN
0	0,1 n SN3SOON	pH12pKk-ta-12lgCk-ta	2.9
9	SN3SOON SN3SOONa	pH12pKk-ta-12lgCk-ta	3.75
90	SN3SOON SN3SOONa	pH12pKk-ta-12lgCk-ta	3.8
99	SN3SOON SN3SOONa	pH12pKk-ta-12lgCk-ta	5.72
99,9	SN3SOON SN3SOONa	pH12pKk-ta-12lgCk-ta	7.76
100	SN3SOONa	pH712pK12lg0.1	8.86
100,1	NaOH	[OH]10^-4	10.0

Bu titrlash egrisini HCl ni titrlash egrisi bilan solishtirsak ekvivalent nuqta neytral muhitda emas, ishqoriy sharoitda bo‘ladi. Titrlash sakramasi HCl ni titrlashga qaraganda ancha kichik va nihoyat ekvivalent nuqtani aniqlash uchun ko‘p ishlatiladigan indikatorlardan faqat fenolftaleingina to‘g‘ri keladi. Kuchsiz kislotani titrlashda

S_k-taK _k-ta 10^-9 dan kam bo‘lsa indikator bilan titrlab bo‘lmaydi.
Ikki asosli kislotalarni kuchli ishqor bilan titrlash.
Ikki asosli kislotalarni titrlasak, titrlash sakramasi 50% titrlanganda birinchi va 100% titrlanganda ikkinchi sakrama hosil bo‘lishi kerak.
50% kislota titrlanganda titrlash sakramasining hosil bo‘lishi uchun 2 shart bajarilishi kerak:
1)S_k-ta K₁10^-9
2)K₁:K₂10⁴.
100% titrlaganda sakramaning hosil bo‘lishi uchun
S_k-taSk₂10^-9 bo‘lishi kerak.
Agar eritmada ikki kuchsiz kislota aralashmasi bo‘lsa, ularning dissotsilanish konstantalari keskin farq qilsa, ya’ni S₁K₁;S₂K₂10⁴ bo‘lsa, ularni ketma-ket alohida titrlash mumkin. Bu shart bajarilmasa, ikkalasi baravar titrlanaveradi.
Ko‘p asosli kislotalarda [H^] ni hisoblashda, odatda uni bir asosli deb qaralaveradi, chunki keyingi bosqichlarda ionlanish kichik bo‘lganligidan hisobga olinmaydi. Misol uchun N₃RO₄ da vodorod ionlari konsentratsiyasi [H^] deb qarash mumkin.Agar [H^] fosfat kislotada aniq
[H^]
formulasi bilan xisoblanganda xam soddalashtirilgan xisoblashdan farq qilmaydi.
Fosfat kislotasining ionlanish konstantalari qiymati va ularga mos keluvchi rK qiymatlari quyidagicha:
K₁  7,610^-3 rK₁ -lg7,610^-32,12
K₂  6,210^-8 rK₂ -lg210^-87,21
K₃  4,4 10^-13 rK₃ -lg410^-1312,36
Ekvivalent nuqtalari quyidagicha topiladi:
pH₁
pH₂
Uchinchi ekvivalent nuqtada rNning qiymatini kuchsiz kislota va kuchli asos uchun chiqarilgan
pH₃ formula bilan hisoblash mumkin
pH₃
Bunda I ekvivalent nuqta (rN  4,6), metiloranjning (rN  3,1-4,4), ikkinchisi (rN  9,78) fenolftaleinning rang o‘zgartirish sohasiga to‘g‘ri keladi (rN 8-10)