2-amaliy mashg‘ulot mavzu: Shahar yo‘llarini qurishda qo‘llaniladigan mashina va mexanizmlar otriyadini aniqlash

2-AMALIY MASHG‘ULOT
Mavzu: Shahar yo‘llarini qurishda qo‘llaniladigan mashina va mexanizmlar otriyadini aniqlash
Yo‘l to‘shamasi asosi qurilishining ish jarayonlarini va mashina mexanizm otryadini aniqlash.
Bunda asos qatlami:

• 
  shag‘al-qum aralashmasi;
  
• 
  bosib zichlanadigan beton qorishmasi.
  

Asos qatlamini ostki qatlamini qurish uchun shag‘al-qum aralashmasini karerdan tashib kelinadi.
Kar’erda shag‘al-qum aralashmasini ekskavator bilan ishlanadi va avtosamosvalga ortib beradi. Avtosamosval bilan tashib keltirilgan aralashmani buldozer yordamida yoyiladi va suv sepuvchi mashina optimal namlikda suv sepadi hamda zichlash uchun katok tanlanadi. Bunda avval yengil va o‘rta, keyin esa og‘ir katoklarni tanlab olinadi.
Qorishma, yotqizilish paytida optimalga yaqin bo‘lgan va undan 10% dan ortiq farq qilmaydigan namlikka ega bo‘lishi kerak. Namligi yetishmaydigan qorishmalarni zichlashdan 20-30 minut oldin namlanadi.
Asosni birinchi va ikkinchi bosqichda zichlashni g‘ildirak shinali, og‘irligi 16 tonnadan kam bo‘lmagan, shinadagi bosim 0,6-0,8 MPa ga teng katoklarda, tirkama titrovchi og‘irligi kamida 6 t, panjarasimon og‘irligi kamida 15 t katoklar, o‘ziyurar silliq valsli og‘irligi 10 t dan kam bo‘lmagan va aralash moslamali og‘irligi 16 t dan kam bo‘lmagan katoklar bilan bajariladi. Oddiy turdagi katoklarning bir joyidan umumiy o‘tish soni kamida 21 (birinchi bosqichda 7, ikkinchisida 14), aralash moslamalikda kamida 13 (birinchi bosqichda 4, ikkinchisida 9) va titrovchilarida 8 (birinchi bosqichda 3, ikkinchisida 5) marta bo‘lishi kerak.
Asosning ustki qatlamini qurish uchun bosib zichlanadigan beton qorishmasini sBZ dan avtosamosval bilan tashib kelinadi. Qorishmani yotqizish uchun universal asfaltyotqizgichlardan foydalaniladi.
Qorishmani yotqizish kengligi ko‘pi bilan 11,5 m yoki undan kam bo‘lishi zarur.
Quyida yo‘l qurilishida ishlatiladigan bir nechta mashina mexanizmlarning ish unumdorligini aniqlab olamiz. Ish unumdorliklari aniqlangandan so‘ng faydalanish uchun eng qulay iqtisodiy foyda keltiradigan yo‘l qurilish mashinasi tanlab olinadi.