2-amaliy mashg‘ulot mavzu: Shahar yo‘llarini qurishda qo‘llaniladigan mashina va mexanizmlar otriyadini aniqlash

tezlik Vr, m/soat

DS-189 na gusenitsali harakat	3,0...5,0	do 0,20	220
DS-191 na sildirakli harakat	3,0...4,5	do 0,30	270
DS-179 na gusenitsali harakat	3,0...7,0	do 0,30	350

Asfaltobeton yotqizgichning ish unumdorligi quyidagicha:

bu yerda:

V_r- ishchi tezlik (2-3 jadval), m/soat
b -qatlam eni (2-3 jadval), m
h_qq- yotqiziladigan qatlam qalinligi (2-3 jadval), m
a- qatlamlarni bir birini qoplash eni, (a=0,05m);
r- a/b qorishmasining to‘kma zichligi, (2-2,2) t/m³
K_zzk- zaxira zichlanish koeffitsient (0,7-0,9)
K_qqk - qatlam qalinligini hisob olish koeffitsienti, K_SL =0,95
K_V= vaqtdan foydalanish koeffitsienti, -0,75
K_T= texnologik koeffitsiyent, K_t =0,60

Asfaltobeton yotqizgichning bir ish smenasidagi ish unumdorligi

 8 x = m³/smena
Smenalar sonini aniqlaymiz:

Uzunlik: FIK


Ish vaqti t = 8 •F = 8• = soat,

2. 
   Avtosamosvallar
   

Jadval 2-1

Marka	Yuk ko‘taruvchanligi qAS, t	Xarakat tezligi V,km/s
		Gruntli yo‘llarda	Qattiq qoplamali yo‘llarda.
ZIL-MMZ 45085	5.8	30	45
Ural-55224	7.22	28	40
MAZ-5551	10.0	28	40
KamAZ-55111	13.0	30	45
MAZ-5516	16,5	30	45
KrAZ-65034	18,0	25	35

Izox. Tashish masofasi 1km dan kam bo‘lgan xollarda xarakat tezligi 20% ga kamaytiriladi.


Ish unumdorligi.

bu yerda ;
q_as - avtosamosvalning yuk ko‘taruvchanligi, t
- grunt yoki materialning zichligi,( =1,5-2,8) t/m³
L - tashish masofasi, (L=2-30) km
t_n - avtosamosvalga yuk ortish uchun ketgan vaqt, (t_p=0,02-0,18) soat
t_p - avtosamosvalning yuk tushirish vaqti, soat (t_r=0,05);
K_B-vaqtdan foydalanish koeffitsienti, K_v=0,75
K_T-texnologik koeffitsiyent, K_t =0,70


Avtosamasvalning bir ish smenasidagi ish unumdorligini topamiz:
 8 x 2,61= 20,88 m³/smena


Bir smenada talab etiladigan avtosamosvallar sonini aniqlaymiz

ta


Avtosamosvalning FIK ni aniqlaymiz;
FIK  / = 0,99

Ish vaqti t = 8 •F = 8• = soat,

Avtosamosvalning asfaltobeton qorishmasini tashishdagi ish unumdorligini aniqlashda yuqoridagi formuladan foydalaniladi, lekin material zichligi xisobga olinmaydi, natijada javob tonnada chiqadi.

3. Yotqizilgan asfaltbeton qorishmasini zichlash.
Zichlash qo‘yidagi katoklar og‘irligi ketma ketligi bo‘yicha boradi.
Engil katoklar 6 t gacha
O‘rta katoklar 6-13 t
Og‘ir katoklar 14t va undan yuqori
O‘rta katokda zichlash.
Katok markasi qilib– (mashina markasi) ni tanlab olamiz va ish unumdorligi quyidagi formula orqali topiladi.
Jadval 2-4

Marka	Mashina turi	Og‘irligi.t	Zichlash tasmasining eni b,m	hsl
Bomag BW 184 AD-2	Ikki valsli titratishli	11,3	1,5	0,15
HAMM GRW 10	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	8, 8	1,74	0,15
HAMM GRW 15	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	11,5	1,74	0,15
HAMM GRW 18	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	14,5	1,9	0,20
Caterpillar PS-300B	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	18,1	1,73	0,25
Bomag BW 16R	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	8,0	1,98	0,15
Caterpillar PS-500	Pnevmo g‘ildirakli (3+4)	35,0	2,42	0,3

Ish unumdorligi
= m³/soat
Berilgan:
b= m; zichlanadigan qatlam kengligi, (2.4 jadval) m
a= m; oldingi izni qoplash kengligi (a=0,2m gacha b=0,30m);
l_pr= m; o‘tish uzunligi (20...300m);
h_sl= m; zichlanadigan qatlam qalinligi(0,15 – 0,25 m)
V_p= km/soat; ishchi tezlik, 10,0 …..26,5 km/soat)
K_z.u= zaxira zichlash koeffitsiyenti -0,5
K_v=0,75 ichki smenaviy koeffitsiyentdan foydalanish
K_t=0,75 texnik samaradorlikdan eksp. samaradorlikka o‘tish koeff.
t_n= keyingic trekka o'tish uchun sarflangan vaqt, soat (0,005) soat;
n= bir izdan utishlar soni, (8-10)


Katokning bir ish smenasidagi ish unumdorligi:


m3/smena


Katokar sonini aniqlaymiz:

Katokning FIK va ish vaqtini aniqlaymiz:
FIK

Ish vaqti t = 8 • F = 8• soat


b) Og‘ir katokda zichlash (pnegmatik).
Katok markasi qilib – .... ni tanlab olamiz va katokning ish unumdorligi quyidagi formula orqali topiladi.

Berilgan:
b= m; zichlanadigan qatlam kengligi, (2.5 jadval)
a= m; oldingi izni qoplash kengligi(a=0,2 b-0,3m);
l_pr= m; o‘tish uzunligi(20...300m);
h_sl= m; zichlanadigan qatlam qalinligi (2.5 jadval)
V_p= km/soat; ishchi tezlik,(6,5-10,8 km/soat)
K_z.u= zaxira zichlash koeffitsienti -0,5
K_v= 0,75 ichki smenaviy koeffitsiyentdan foydalanish
K_t=0,75 texnik samaradorlikdan eksp.siyon samaradorlikka o‘tish koeff.
t_n= keyingi izga o'tish uchun sarflangan vaqt, soat 0,06-0,08 soat;
n= bir izdan utishlar soni 3-4ta,
Jadval 2-5

Marka	Mashina turi	Og‘irligi.t	Zichlash tasmasining eni b,m	Zichlanadigan qatlam qalinligi, hsl
DU-476-1	Ikki valsli titratishli	6,0	1,4	0,15
DU-97	Ikki valsli (birlashgan) titratishli	7,6	1,5	0,20
DU-84	Birlashgan	15…..16	2,0	0,15
DU-63-1	Ikki valsli titratishli	8,5	1,7	0,15
DU-98	Ikki valsli titratishli	11,5	1,7	0,20
DU-100	Pnevmo g‘ildirakli (4+4)	11,0….18,0	2,0	0,18
DU-85	Birvalsli titratishli	13,0	2,0	0,25

Katokning bir ish smenasidagi ish unumdorligi
m³/smena


Katoklar sonini aniqlaymiz

Katokning FIK va ish vaqtini aniqlaymiz:
FIK
Ish vaqti t = 8 • F = soat,


Suv sepuvchi mashinalar

Marka (baza)	Sisterna xajmi qpm,m^3	Suv sepish kengligi b,m	Ishchi tezligi Vr, km/s
PM-130B (ZIL)	6,0	sepish 15...18 yuvish 8,0	20
KO-002 (ZIL)	6,5	sepish 14...20 yuvish 8,5	20
KO-802 (KamAZ)	11,0	sepish 15 yuvish 5,0	25
Haller 5500 (FRG)	5,5	sepish 20 yuvish 5,0	15
Haller 9000 (FRG)	9,0	sepish 20 yuvish 6,0	10

Ish unumdorligi
bu yerda: q_pm - sisterna hajmi, m³;
l - suv tashish masofasi, km;
V - suv tashish tezligi, km/s
t_n - sisternani to‘ldirish vaqti, s

bu yerda: r - sarf meyori, 128 m³;
b - ishlov berish tasmasi kengligi, (4-7) m;
a - qo‘shni tasmalarni qoplash eni, (a=0,10m);
V_r - ishchi tezlik, km/s, K_V=0,75; K_T=0,70


Talabalar ushbu amaliy ishda bajargan barcha hisob kitob ishlari natijalariga asosan xulosa yozib tugallaydilar.