2-Amaliy mashg‘ulot Mavzu: 1: 100000 masshtabli karta varag‘i nomenklaturasini nuqta geografik koordinatalari bo‘yicha aniqlash. Amaliy ishning maqsadi



Download 0,49 Mb.
bet3/3
Sana01.01.2022
Hajmi0,49 Mb.
#285130
1   2   3
Bog'liq
2-amaliy mashg #039 ulot

Karta masshtabi

Kenglik

Uzunlik

Nomenklatura

1:1 000 000

40

6o

L-42

1:500 000

2o

3o

L-42-B

1:300 000

1o20'

2o

L-42-VIII

1:200 000

40'

1o

XXXIII- L-42

1:100 000

20'

30'

L-42-137


2.1-rasm. 1:1000000 masshtabdagi xarita varaqlarining yig‘ma jadvali


2.2-jadvalda kolonnalar nomeri hamda ularning g‘arbiy va sharkiy (chetki) meridianlarining uzoqligi berilgan.

Kolonnalar nomeri hamda ularning g‘arbiy va sharkiy (chetki) meridianlarining uzoqligi

2.2-jadval.



Ustunlar tartib raqami, m

Meridian

chiziqlarining uzoqligi, 𝛌



Ustunlar tartib raqami, m

Meridian chiziqlarining uzoqligi, 𝛌

G‘arbiy

sharqiy

g‘arbiy

sharqiy

1

180

186

31

0

6

2

186

192

32

6

12

3

192

198

33

12

18

4

198

204

34

18

24

5

204

210

35

24

30

6

210

216

36

30

36

7

216

222

37

36

42

8

222

228

38

42

48

9

228

234

39

48

54

10

234

240

40

54

60

11

240

246

41

60

66

12

246

252

42

66

72

13

252

258

43

72

78

14

258

264

44

78

84

15

264

270

45

84

90

16

270

276

46

90

96

17

276

282

47

96

102

18

282

288

48

102

108

19

288

294

49

108

114

20

294

300

50

114

120

21

300

306

51

120

126

22

306

312

52

126

132

23

312

318

53

132

138

24

318

324

54

138

144

25

324

330

55

144

150

26

330

336

56

150

156

27

336

342

57

156

162

28

342

348

58

162

168

29

348

354

59

168

174

30

354

360

60

174

180

2.3-jadvalda esa qatorlar nomeri, belgilanishi va shimoliy, janubiy ramkalarining kengligi berilgan. Qator va kolonnalarga bo‘lish, nomerlash, belgilash 2.2-rasmda to‘la ko‘rsatilgan.

Qatorning qaysi yarim sharda ekanligini bilish uchun uni belgilovchi harf oldiga shimoliy yarim sharda N, janubiy yarim sharda vsa S harfi yoziladi

Nuktaning geografik koordinatalari φ (B-kenglik) va 𝜆 (L-uzoqlik) ma’lum bo‘lsa, 1:1 000 000 masshtabli kartaning shu nuqta joylashgan varagining nomenklaturasini aniqlash uchun quyidagi formuladan foydalanish mumkin (kolonna nomeri t va qator nomeri n ga deb olingan):



Qatorlar nomeri, belgilanishi va shimoliy, janubiy

ramkalarining kengligi

2.3-jadval



Qatorlar

Qatorlar

raqami n

Kengligi φ

belgilanishi

raqami n

Kengligi φ

belgilanishi

1

0

A

12

44

L

4

48

2

4

B

13

48

M

8

52

3

8

C

14

52

N

12

56

4

12

D

15

56

O

16

60

5

16

E

16

60

P

20

64

6

20

F

17

64

Q

24

68

7

24

G

18

68

R

28

72

8

28

H

19

72

S

32

76

9

32

I

20

76

T

36

80

10

36

J

21

80

U

40

84

11

40

K

22

84

V

44

88

(1)

bo‘ladi. Agar bo‘lsa,



(2)
bo‘ladi. Bu formuladan foydalaiib, n, m qiymatlarini hisoblashda va larining faqat gradus qiymatlari tegishlicha 60 va 40 ga bo‘linib, butun bo‘linmalar olinadi va ular qiymatiga tegishlicha 31 va 1 qo‘shiladi. Masalan, shimoliy yarim sharda biror nuq-taning geografik koordinatalari

B = 44016I28II; L = 68010I36II.

deylik, shunda kolonna nomeri

,

qator nomeri esa



bo‘ladi.

2.3-jadvalga binoan, 12-harf L, shunga ko‘ra, 1:1 000000 masshtabdagi karta varag‘ining nomenklaturasi N, L-42 ko‘rinishda yoziladi. Lekin Toshkent shaxri faqat shimoliy yarim sharda joylashgani uchun karta varag‘ining nomenklaturasini N harfini tanlab, L-42 ko‘rinishidagina yozish qabul qiliigan (2.2-rasm).

1:500000, 1:100000 masshtablardagi kartalar varaqlarining nomenklaturasini belgilash uchun 1:1000000 masshtabdagi karta. varag‘i asos qilib olinadi.

1:1000000 masshtabdagi kartaning bir varag‘ini 4 ta teng bo‘lakka bo‘lib, 1:500 000 masshtabdagi kartaning 4 varag‘i hosil qilinadi; ularning nomlari rus alfavitining bosh harflari A, Б, В, Г bilan belgilanadi va bu millionli varaq nomenklaturasi davomiga L-42-В tarzida yoziladi (2.3-rasm,a).

1:1000000

2.2-rasm. 1:1000000 masshtabli xarita varag‘i.

2.3-rasm. 1:100000 (a) va 1:500000 (b) masshtabli xarita varag‘i.



2.4-rasm. 1:100000 (a) va 1:300000 (b) masshtabli xarita varag‘i.



2.5-rasm. 1:100000 (a) va 1:200000 (b) masshtabli xarita varag‘i.



2.6-rasm. 1:1000000 (a) va 1:100000 (b) masshtabli xarita varag‘i.


1:1000000 masshtabdagi kartaning bir varag‘ini 9 (3X3) ga bo‘lib, 1:300000 masshtabdagi karta, varaqlari hosil qilinadi: L-42-VIII (2.4-rasm, b).

1:1000000 masshtabdagi kartaning bir varag‘ini 36 (6X6) ga bo‘lib, 1:200000 masshtabdagi karta, varaqlari hosil qilinadi: bular I dan XXXVI gacha rim raqami bilan belgilanadi va millionli varaq nomenklaturasi davomiga XXXIII-L-42 tarzida yoziladi (2.5-rasm, b).

1:1 000 000 masshtabdagi kartaning bir varag‘ini 144(12X12) bo‘lakka bo‘lib, 1:100 000 masshtabdagi karta varaqlari hosil qilinadi; bular 1 dan 144 gacha arab raqami bilan belgilanadi hamda varaq nomeri millionli varaq nomenklaturasi davomiga L-42-137 tarzida yoziladi (2.6-rasm, b).

Amaliy ishni bajarish tartibi:

1. Variant uchun quyidagi formulalardan foydalanib, har bir talaba shartli ravishda kenglik va uzoqlikni aniqlasin.



,

bu erda n - talabaning jurnaldagi tartib raqami;



m - talabaning familiyadagi harflar soni;

i - talabaning ismidaga harflar soni.

2. Ushbu formulalar yordamida aniqlangan kenglik va uzoqlikdan foydalanib, 1:100000 masshtabli karta varag‘ining nomenklaturasini aniqlanadi va shu asosda talabalar ushbu amaliy ishni rasmiylashtirib hisobotini topshiradilar.


1-topshiriq: Variant uchun quyidagi formulalardan foydalanib, har bir talaba shartli ravishda kenglik va uzoqlikni aniqlansin.

,

bu erda n - talabaning jurnaldagi tartib raqami;



m - talabaning familyadagi harflar soni;

i - talabaning ismidaga harflar soni.
Ushbu formulalar yordamida aniqlangan kenglik va uzoqlikdan foydalanib, 1:100000 masshtabli karta varag‘ining nomenklaturasini aniqlash.

Kenglik ___ ___ ___ ,

Uzoqlik __ ___ ___

YECHISH: 1:1 000 000 masshtabli varaq nomenklaturasini aniqlaymiz.

A nuqta ____ ustunda (___ - ___) va ____ qatorda (___ - ___), shuningdek varaq nomenklaturasi masshtabi 1:1 000 000 _________________


Xulosa: _______________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Nazorat uchun savollar

1. Globus nima?

2. Geografik kenglik nima?

3. Geografik uzoqlik nima?

4. Nomenklatura nima?.

5. Meridian chiziqlar necha gradusdan o‘tgan?

6. Paralellar necha gradusdan o‘tgan?

7. Bosh meridian qaysi shahardan o‘tgan?



8. Meridianlar va paralellarning kesishishidan hosil bo‘lgan bitta trapetsiyaning masshtabi qancha?
Download 0,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish