2-амалий машғулот: ДНК молекуласини структураси ва хоссалари ҳамда унинг нанобиотехнологияда қўлланилишини ўрганиш

орасидаги ўхшашлик ва фарқ. 
ДНК ҳолати ва 
жараёнларни ўхшашлиги 
(«+» билан белгиланади) 
ДНК ҳолати ва 
жараёнларни фарқи («-»
билан белгиланади) 
ДНК ни дастлабки 
ҳолати. 
Ҳодиса тугагандан 
кейин ДНК ни ҳолати: 
а) биринчи ҳолат 
б) иккинчи ҳолат 
Биринчи жараён 
(ўзгариш) 
Иккинчи жараён 
(ўзгариш) 
5-вазифа. Наноструктураларни конструкция қилиш босқичларини 
номини, уларни амалга оширилиши тартиби асосида қўйиб чиқинг: ДНК ни 
крестсимон фазовий структурасини шаклланиши; ДНК фрагментларини 
“ёпишқоқ учларини” клейлаб чиқиш; нанопанжара кубсимон структурага 

---

қайрилиши; “ёпишқоқ учли” ДНК фрагментларини олиш; крестсимон ДНК 
текис нанопанжарага тикиб чиқиш кетма-кетлиги. 
6-вазифа. Микрофотографияда ДНК асосида тайёрланган пирамида 
кўринишидаги наноконструкцияни тасвири келтирилган. У ДНК ни 4та 
алоҳида фрагментларидан ташкил топган. Бу фрагментлар расмда ҳар хил 
ранглар билан белгиланган. Ҳаёл қилинг, мана шу конструкция Сиз ўзингиз 
тайёрлаган ва кўнглинггиздаги конструкция. Мана шу конструкцияни 
тайёрлашда ўзингиз тайёрлаган ишларни кетма-кетлик билан ёритиб беринг. 
7-вазифа. Расмда ДНК молекуласи асосида наноконструкциялар 
яратиш босқичларидан бири акс эттирилган. Шу босқични моҳияти ҳақида 
ўзингизни фикрингизни беринг. Сизнингча бу босқичга қандай ном тўғри 
келади? Дастлабки структурани (расмда чапда) шакллантирувчи молекулани 
(ДНК фрагментларини) ўзига хослиги нимада? ДНК ни шундай 
молекулаларини қандай қилиб олиш мумкин? Расмда келтирилган иккиламчи 
(текис) наноструктура асосида учламчи наноструктура конструкция қилиш 
босқичига ўтиш режаларини ёзиб чиқинг. 
8-вазифа. Икки ҳаракатланувчи наноқурилмани таққослаб чиқинг: 
ДНК дан тайёрланган наноқурилма (Гарвард университети олимлари 
яратган) ва “Ўргамчак” нанороботи (Колумбия университети олимлари 
яратган). Бу қурилмалар уларни ҳосил қилган моддаларни кимёвий таркиби 
билан фарқ қиладими? Уларни юрадиган буғинлари (“оёқлари”) орасида 
ўхшашлик борми? Бу қурилмаларни тезлик сифатини Сиз қандай баҳолайсиз 
(бир-бирига таққосланг)? Ҳар бир қурилмани ҳаракатланишини молекуляр 
механизмлари ҳақидаги маълумотлардан фойдаланиб, ўз фикрингизни
асослаб беринг. Икки наноқурилмани анализини таққослаб, улардан 
фойдаланишни янги соҳаларини кўрсатиб беринг. Мана шу фикрлардан 
келиб чиққан ҳолда, ҳар қандай наноқурилмани мукаммаллаштириш ҳақида 
ўзингизни тавсияларингизни беринг.