Muvaqqat hukumat“Tolibon” qulatilgach, BMT Afg‘onistonning yirik guruhlari, jumladan, Shimoliy Alyans va sobiq qirol (1973-yil qulatilgan) avlodi vakillarini Germaniyaning Bonn shahrida o‘tkaziladigan konferensiyaga taklif qiladi. 2001-yil 5-dekabrda BMT Xavfsizlik kengashi rezolyutsiyasi bilan tasdiqlangan Bonn bitimi tuziladi. Eronning Shimoliy Alyansni qo‘llab-quvvatlagani sabab Eronning muhim diplomatik yordami bilan erishilgan kelishuvga ko‘ra, Hamid Karzay hukumat boshlig‘i lavozimini egallaydi (asosan, o‘zbek va tojiklardan iborat Shimoliy Alyans pushtun Hamid Karzayning hokimiyatga kelishini xohlamasdi, ularni anchadan buyon ta’minlab turgan ittifoqchisi Eron Alyansni shartnomaga ko‘ndirishga muvaffaq bo‘ladi), hamda Kobulga xavfsizlikni saqlash uchun xalqaro tinchlikparvar kuchlar yuboriladi.
Loya Jirg‘a tanlovi va qayta qurish
Tog‘ va g‘orlarda yashiringan “Tolibon” hamda “Al-Qoida” kuchlari qayta qurollanib, xalqaro koalitsiya kuchlariga qarshi partizanlik hujumlarini uyushtiradi. Bunga javoban Kanada, Amerika va ularning afg‘on ittifoqchilari qo‘shinlari mart oyida “Anakonda” operatsiyasini boshlaydi. Operatsiya muvaffaqiyatli yakunlanadi, ammo urush harakatlari kengaymaydi. Chunki Pentagon amaldorlari bu paytda Afg‘onistondagi harbiy va razvedka resurslarini Saddam Husayn rahbarligidagi Iroqqa tomon yo‘naltira boshlayotgandi.Iyun oyida bo‘lib o‘tgan Loya Jirg‘a(butun afg‘on guruh va qabilalarining oqsoqollar kengashi)ning favqulodda chaqirig‘ida Hamid Karzay o‘tish davri hukumatining prezidenti lavozimiga tasdiqlanadi. 11-sentabr voqealaridan so‘ng Pokistondan Afg‘onistonga qaytgan pushtunlarning populzay qabilasi vakili Hamid Karzay ko‘pincha o‘z qabilasi va hukumati a’zolarining korrupsiya bilan shug‘ullanishiga qarshi kurashmaganlikda ayblanadi. O‘tish davri hukumatining kuchi faqatgina Kobul bilan chegaralanib, uni BMT Xavfsizlik Kengashi huzurida tuzilgan xalqaro harbiy kontingent — Xalqaro xavfsizlikka yordam kuchlari (ISAF) qo‘llab-quvvatlab turadiVirjiniyadagi harbiy institutda qilgan nutqida Jorj Bush Afg‘onistonga qayta qurish va tiklanish uchun moliyaviy yordam berilishini va bu orqali Jorj Marshal odatlari(Ikkinchi jahon urushidan so‘ng AQShning G‘arbiy Yevropa davlatlariga moliyaviy yordam dasturi “Marshal rejasi” deb nomlangan edi) davom ettirilishini aytadi. Biroq AQShning Afg‘onistonga moliyaviy yordami Marshal yordamidan ancha kam edi. 2001-yildan 2009-yilga qadar AQSh hukumati Afg‘onistonga 38 milliard dollardan ortiqroq gumanitar yordam ko‘rsatadi (Marshal rejasiga esa bugungi hisobda 114 milliard dollar ajratilgandi). AQSh va BMT yordamidagi qayta qurish Afg‘onistonda deyarli samarasiz tugaydi, bunga yagona rejalashtirish va muvofiqlashtirish markazining yo‘qligi, chalkash byurokratiya, shuningdek, mahalliy madaniyatni tushunmaslik sabab bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |