2 – mavzu: Qadimgi davr Sharq xalqlari madaniyati. Reja

Avesto quyidagi besh qismdan iborat:
1.Vendidod – 22 bobdan iborat bo‘lib, unda Axura Mazda Yerdagi barcha mavjudodlarning yaratuvchisi ekanligi bayon etiladi.
2.Visparad – 24 bobdan iborat bo‘lib, ibodat qo‘shiqlaridan tashkil topgan. Zulmat kuchlariga Qarshi kuchlar kuylanadi.
3.Asna – 72 bobdan iborat bo‘lib, qurbonlik vaqtida, marosimida aytiladigan qo‘shiqlardan tashkil topgan.
4. Asht – 22 qo‘shiqdan iborat bo‘lib, zardushtiylik ma’budalari madhi kuylangan.
5.Xurda Avesto – kichik Avesto – quyosh, oy va boshqa xudo hamda mabudlar sharafiga aytilgan kichik ibodat matnlaridan iborat.
Zardushtiylik va uning muqaddas kitobi “Avesto” haqida qisqa ma’lumot berdik. Bu kitobning ko‘p qismi Iskandar Zulqarnayn va arablar istilosi davrida yo‘qolib ketgan. Bizgacha yetib kelgan nushasi 1374-yilda ko‘chirilgan bo‘lib hozirda Kopengagendagi kutubxonada saqlanib kelinmoqda. Zardushtning o‘zi tarixiy shaxs ekanligi ham munozarali, baxsli masala. Biz ayrim mualliflar fikriga qo‘shilib unga tarixiy shaxs sifatida yondashdik. Zardusht sariq tuya mingan, degan ma’noni anglatadi. “Avesto” ta’limotiga ko‘ra, olamda ikkita kuch, yaxshilik va yomonlik, yorug‘lik va zulmat, issiqlik va sovuqlik kabi qarama-qarshi kuchlar mavjud bo‘lib, ular abadiy murosasiz kurashib keladilar. Yaxshilik va yorug‘lik kuchlariga Axura Mazda boshchilik qiladi. Bu kurashda yorug‘likning zulmat, yaxshilikning yomonlik ustidan g‘alabasiga ishonch bildiriladi. Endi zardushtiylikda va uning muqaddas kitobi “Avesto”da ma’naviyat va ma’rifat masalalari va ularning bizning bugungi kun uchun ahamiyati haqida fikr yuritamiz. “Avesto”da mehnat nihoyatda ulug‘lanadi. Mehnatni yaxshilik, moddiy noz-ne’matlar manbai deb biladi. Inson sahovatli bo‘lishi uchun avvalo mehnat qilishi, o‘z qo‘li bilan noz-ne’matlar yaratishi zarurligi uqtiriladi. “Avesto”da: “Don ekkan kishi taqvodorlik urug‘ini ekadi, u Mazdaga ihlosmandlik e’tiqodini olg‘a suradi, imonni oziqlantirib turadi...”, deyiladi. Bunga amal qilish o‘n ming marta ibodat qilish bilan barobar, yuzlab qurbonlik qilishga teng. Ekin ekish, mehnat qilish – yerdagi yovuzlikni yo‘qotish, deb qaraladi. “G‘alla yerdan unib chiqqanda, -deyiladi “Avesto”da, devlar larzaga keladi, g‘alla o‘rib olinayotgan devlar nola-faryod chekadi, g‘alla yanchib un qilinayotganda ular mahv bo‘ladi...” deb mehnat ulug‘lanadi.