2- mavzu: boshqaruv psixologiyasi fanining metodlari. Reja: Biografiya (tarjimai hol) metodi. Rahbarning ish sharoitini bayon etish metodi

Tadqiqot uchun sarf qilinadigan harajatlar: moliyaviy va mehnatresurslari hisoblab chiqiladi.¹
Bunda maqsad va vazifa anitslab olinadi.
Maqsad - bu ongda oldindan payqalgan tadqiqot natijasidir. Muammoni o‘rganish darajasi, ijtimoiy buyurtma, tadqiqot manfaatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Empirik (yeksperiment) tadqiqotning umumiy maqsadi: ob’ekt rivojlanish turlari, tuzilmasi, o‘zgaruvchanligi va tendensiyalaridir.
Bu faktlar turli maqsadlarga qo‘llanishi mumkin:
a)nazariy xulosalar olishda;
b) o‘rganish metodining effektivligi, bilish imkoniyati orqali xulosalar olishda;
v)amaliy maslaxatlar olishda;
g)kam o‘rganilgan soha bo‘yicha informatsiya tuplaganda.
Ijtimoiy psixologik tadqiqot maqsadi turlicha bo‘lishi mumkin. Masalan, muayyan ishlab chiqarish korxonasida mehnat unumdorligini ko`tarish muammosini ijtimoiy psixologik tadqiqot qilish zarur bo`lsa, bunda asosiy maqsad mehnat unumdorligi pastligining asosiy sabablarini aniqlash, mavjud yashirin iqtisodiy imkoniyatlarni qidirib topish va mavjud shart-sharoiti o‘zgarishidan iborat bo‘ladi. Tadqiqotning asosiy vazifasi esa belgilab olingan maqsadning mazmunan, uslubiy va tashkiliy jihatdan yanada oydinlashtirib olishdan iborat bo‘ladi.
Ijtimoiy psixologik tadqiqotlarda maqsad-bu tadqiqotlarni nazariy yoki amaliy yo’nalishlarda bo‘lishini ko‘rsatuvchi mo’ljal vazifasini o’taydi. Ayni vaqtida dastur o‘tkazilayotgan Tadqiqotqanday muammoni hal etishi yoki bunday xarakterdagi natijalarga ega bo‘lishi xususida konkret savollarga javob berishi lozim.
Maqsadni amalga oshirish jaryonida bir yo`la bir necha xil manzaralarga duch kelish mumkin. Zero, hamma narsa oldindan anits belgilanishi kiyin. Hamma imkoniyat va yutuglarni tula aniqdik bilan hisobga olishga o‘rinish be’manilikdan va shallatsilikdan boshqa narsa emas. Shu bilan birga barcha Tadqiqotchi ko‘tilgan natijalardan tashsari yana qo’shimcha natijalar paydo bo‘lishini nazardan sochirmaslik kerak. «Agar siz bundaydir yo`llanmagan, kutilmagan xayolingizga keltirmagan narsani topishni uylamaydigan bo`lsangiz, siz bu narsani xech qachon topa olmaysiz» degan edi.
Maqsadni amalga oshirishda ba’zan faqat gina asosiy vazifa emas, ikkinchi darajali vazifalarni ham bir yo`la bajarishga to‘g‘ri keladi. Shunig uchun ham ishda asosiy sushimcha u yoki masalalar bir yo`la hal etiladi yoki hal etishning konkret yo`llari belgilab beriladi.³Eksperimental psixologiya(2.1-rasm).





Maqsadniamalgaoshirishjarayonidatadqiqotchi 3 an’anaviyvazifanibajarishnio‘zoldigaqo’yadi:

1. 
   o‘rganiluvchi mavzuni ilmiy-nazariy jihatdan tadqiq etish;
   
2. 
   ilmiy-nazariy mavzuning boshqa ilm va hayot bilan bog`liqligi;
   
3. 
   qiyin holatlardan chiqishning aniq-ravshan yo`llarini belgilab berish (dasturda metodologik tavsiyalarni yaratishni qayd etadi).
   

Ba’zan hal etilmagan noasosiy vazifalar alohida mustaqil tadsits etilishi dasturda ko‘rsatilishi lozim.
Demak, empirik ijtimoiy psixologik tadqiqot maqsadi nazariy, metodik, amaliy, informatsion bo‘lishi mumkin. Maqsad tadqiqot jarayonini tashkil etiladi va e’tibor qaralishga yordam beradi.
Maqsad ma’lum bir vazifalarni yechish natijasida amalga oshadi va tadqiqot jarayonini tashkil etiladi, e’tibor qaratishga yordam beradi.
Maqsad ma’lum bir vazifalarni yechish natijasida amalga oshadi. Agar maqsad tadqiqot nima uchun o‘tkaziladi degan savolga javob bersa, vazifa tadqiqotni shunday o‘tkazish, qo’yilgan maqsadni shunday nazariy, metodik masalalarni yechish zarur degan savolga javob beradi. Maqsad bir necha vazifalarga bo’linadi:
a) shu haqda tushuncha berish.
b) nazariy tipologiyasini bayon etish va hokazo.
Asosiy va asosiy bo‘lmagan vazifalarni ajratish kerak. Bu vaqtni to‘g‘ri taqsimlashga xizmat etiladi.