2- kurs III semestr

(Qon AVO guruhlar). Mutanosiblik sinamasi.
Mutanosiblik sinamasi bemor zardobida aniqlanadi. Buning uchun bemor qoni tindiriladi. Cho’kma xosil qilish uchun qon sentrifuga qilinadi. Olingan qonga stabilizator qo’shilmaydi, stabilizator qo’shilsa, natija noto’gri chiqishi mumkin. Bemor zardobi 1 sutkagacha yaroqli hisoblanadi. Bir necha kunlik qonda o’tkazilgan sinama noto’g’ri chiqadi. Sinama o’tkazishdan oldin probirkadagi zardob qon kuyilayotgan bemorning zardobi ekanligiga aniq ishonch hosil qilish kerak. Buning uchun probirkadagi yozuvga diqqat bilan qaraladi.
Sinamani chinni yoki shisha likopchada o’tkazish zarur. Likopchaga bemorning familiyasi, ismi sharifi, bemor qon guruhi, donor qoni flakon raqami yoziladi. Likopchada bemorning 2-3 tomchi zardobiga (kichik) 1 tomchi donor qoni tomiziladi. Donor qoni tomchisi zardob tomchisidan 10 marta kichik bo’lishi zarur. Donor qoni ko’p qo’shilsa natija xato bo’lishi (agglyutinatsiya yo’q bo’lishi) mumkin. Qon guruh shisha tayoqcha bilan aralashtiriladi. Likopcha 5 daqiqa davomida chayqaladi, ya'ni agglyutinatsiya reaksiyasi paydo bo’lguncha. Agar donor qoni bemor zardobi bilan aralashtirilgach, agglyutinatsiya belgilari kuzatilmasa, bu qon ABO sistema bo’yicha bemor qoni bilan mos hisoblanadi. Agar agglyutinatsiya sodir bo’lsa bu qon yaroqsiz hisoblanadi.
Rezus-omil bo’yicha mutanosiblik sinamasi
Petri likopchasiga bemor va donorning ismi-sharifi, qon guruhlari, bemorning zardobi raqami yoziladi va ularga donor qoni tomchisi qo’shiladi. Donor qoni va bemor zardobi farqi guruh mutanosibligidagidek 1:10 nisbatga olinadi.
Bemor zardobi va donor qoni likopchada aralashtirilgandan keyin Petri likopchasini olib yorug’likda ko’rilganda agglyutinatsiya sodir bo’lsa, donor qoni resipient qoni bilan Rh omil bo’yicha mos emas hisoblanadi va qon kuyilmaydi. Agar agglyutinatsiya kuzatilmasa, bu qon Rh omil bo’yicha bemorga mosdir. Qon guruhi va rezus omilni aniqlash jarayoni steril qo’lqop kiygan xolda bajariladi.
Hamshira qon guruhi va mutanosiblikni aniqlashni bilishi kerak.Bu sinamalar vrach nazorati ostida o’tkaziladi va u tomondan kasallik tarixi varaqasiga qayd qilinadi.

Amaliy ko’nikma: EChT (eritrositlarni cho’kish tezligi) ni aniqlash