2- kurs III semestr

Gorayev kamerasini to’ldirish texnikasi. To’ldirishdan avval kamera vodoprovod suvida yuviladi, quriguncha artiladi va shunday tarzda diqqat bilan silliqlangan yopqich-qoplovchi oyna ham tayyorlanadi. Gorayev kamerasini chap qo’lga olinadi. Kameraning to’rlar belgilangan qismiga silliq yopqich oyna joylashtiriladi. Endi oynani o’ng qo’l bilan ham olinadi. Bunda kameraning pastki yuzasi har ikki qo’lning uchinchi barmoqlarida bo’lishi, ikki ikkinchi barmoqlar esa uni oldi tomonidan ushlab turishi kerak. Erkin xoldagi har ikki qo’lning birinchi barmoqdari bilan silliq qoplovchi oynani ehtiyotlik bilan xarakatlantirib, to’g’ri burchaklik kamera plastinkasining ustiga bir-biriga jipslab, rangli Nyuton halqachalari xosil bo’lguncha suriladi.
Gorayev kamerasini probirkaga olingan qon bilan to’latiladi. Buning uchun probirkada suyultirilgan qonni diqqat bilan aralashtiriladi va ushbu suyuqlikka uchi eritilgan shisha tayoqcha yoki Paster pipetkasi kiritiladi. Tekshiriluvchi suyukdik tomchisi silliq qoplovchi oyna bilan hisoblash kamerasi o’rtasida xosil bo’lgan oraliqqa joylashtiriladi va natijada suyuqlik to’r ustidagi sathni to’ldiradi. Yuqorida qayd etilgan usulga ko’ra to’rlarning birini eritrotsitlarni, ikkinchisini esa leykotsitlarni hisoblash uchun to’ldiriladi. Kamerani to’ldirishda to’r ustidagi maydonla havo pufaklari va suyuklikning ortiqcha bo’lmasligiga e'tibor beriladi.
Eritrotsitlar va leykotsitlar sonini aniqlash. Gorayevning hisoblash kamerasida sanash usuli. Shaklli elementlarni hisoblashga kamera to’ldirilgandan so’g 2-3 daqiqa o’tgach kirishiladi: kamera o’rnatilib va mikroskop ostida yuqorida qayd etilgandek to’rni topiladi.
Eritrositlarni har biri 16 ta kichik kvadratlarga bo’lingan 5 ta katta kvadratlarda hisoblanadi.
Bir eritrotsitni qayta (takroran. ikki marta) sanamaslik uchun quyidagi qoidaga rioya qilinadi: kichik kvadratlar ichidagi, ko’proq qismi bilan kvadrat ichida joylashgan, ammo chegaralovchi chiziqlarning bir-birini kesib o’tgan joyidagi barcha eritrotsitlarni hisoblanadi; chegaralovchi chiziqlarni qoq o’rtasidan kesib o’tgan xujayralarni esa kvadratning faqat har ikki tomonidagi (chap va yuqori qismidagi)larini hisoblanadi;
Har 5 ta kvadratning birida eritrotsitlarni hisoblash natijasini ayrim yoziladi va so’ng jamlashtiriladi. 1 l qonda eritrotsitlar sonini hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi;
_{ }⁶
bunda: x-1 l qondagi eritrotsitlarning soni; a-5 ta kvadratda hisoblangan eritrotsitlarning umumiy soni; 4000 - qonning I mkl, hajmiga to’g’ri keluvchi ko’paytma, (chunki kichik kvadratiing hajmi 4000/1 mkl);
b-qonni 200 marta suyultirilishi; v - hisoblangan kichik kvadratlar soni (80-ta): 10⁶ - 1 l da mkl miqdori.
Aytaylik, sanalgan eritrotsitlarning umumiy soni 430 ga teng, unda 1 l da hisoblashan eritrotsitlar soni quyidagiga teng:


_{ } ⁶=430x10000x10⁶= 4,3 x 10 ¹²/l
Nisbatan aniq natijaga erishish uchun ikki turda hisoblash va o’rta arifmetik jamlashtirishdan foydalanish tavsiya etiladi. ("Megaloblastik va gemolitik anemiyalarda qon olinishi bilanoq eritrotsitlar sonini hisoblashga kirishish lozim, chunki qon saqlanib qolganda eritrotsitlar tezroq parchalanadi). Normada 1 l qonda eritrotsitlar soni: ayollarda 3,7-4,7 x 10¹²/l, erkaklarda- 4.0-5,0 x 10¹²/l ni tashkil etadi.
Eritrotsitlar sonining kamayishi qon yo’qotishlarda, gemolitik, temir va B₁₂ (foliev) taqchilligi anemiyalarda, leykozlarda, xavfli o’smalarning metastazlari bo’l ganda, ko’mikning eritroblastik faoliyati pasayishi bilan kuzatiluvchi gipo va aplastik jarayonlarda kuzatiladi. Eritrotsitlar sonining ko’payishi eritremiya va ikkilamchi eritrotsitozlarda aniqlanadi.

6.