2- amaliy ish Protokol xavfsizligiga oid talablar

Shartli belgilash	Muammoning nomi	Berilishi
Topish kerak
FACTORING	Butun sonlarni faktorlash	butun musbat n son	, bunda p^i - o’zaro tub sonlar, ei 1.
RSA	RSA muammosi	n=p*q,e:EKUB(e,(p-1)(q-))=1, c	m:
SRA	Kuchaytirilgan RSA muammosi	n=p*q, zn^*	r=r(z)>1,yn^*: y^r=z
QRP	Kvadratik chegirma muammosi	n - toq murakkab butun son, a :	aQRn
SQROOT	n moduli bo’yicha kvadrat ildiz muammosi	n - murakkab butun son aQRn
DLP	Diskret logarifmlash muammosi	p - tub con, a hosil qiluvchi element Zp^*, bÎ Zp^*	x: 0 xp-2 a^xº b (mod p)
GDLP	Umumlashgan diskret logarifmlash muammosi	G - n tartibli chekli siklik gruppa,  G ning hosil qiluvchisi,	x: 0 x n-1,
DHP	Diffi- Xellman muammosi	p- tub son,  - Zp* hosil qiluvchisi, ^a(mod p), ^b(mod p)	 ^ab(mod p)
GDHP	Umumlashgan Diffi- Xellman muammosi	G - chekli siklik gruppa,  - G ni hosil qiluvchisi, , .
DDHP	Diffi- Xellman muammosini aniqlash	p- tub son,  - Zp* hosil qiluvchisi, ^a(mod p), ^b(mod p), ^s(mod p)	 ^ab ^s(mod p)
SUBSET	“Ryukzak muammosi”	- butun musbat sonlar to’plami, S - butun musbat son
	Daraja parametri muammosi	1-ta’rif. (Fn; )- parametrli gruppa, y Fn ning elementi. 2-ta’rif. (Fn; )- parametrli gruppa, y, a Fn ning elementlari. Bunda Fn –n ta butun sonlardan tuzilgan chek-li to’plam, y a^\e(mod n),	R - parametr, e - daraja ko’rsat-kichi, a –element R - parametr, e - daraja ko’rsatkichi.

Mavjud nosimmetrik kriptotizimlar bardoshliligini ta’minlashga asos bo’lgan hisoblash murakkab bo’lgan masalalar asosan quyidagicha tasniflanadi (1-jadval):

• 
  faktorlash muammosining murakkabligiga asoslangan kriptotizimlar;
  
• 
  diskret logarifmlash muammosining murakkabligiga asoslangan kriptotizimlar;
  
• 
  EEChda diskret logarifmlash muammosining murakkabligiga asoslangan kriptotizimlar;
  
• 
  boshqa muammolarga asoslangan kriptotizimlar.
  

Mavjud nosimmetrik kriptoalgoritmlar orasida xalqaro va davlat standartlari maqomiga ega bo’lgan algoritmlarning ko’pchiligi faktorlash, diskret logarifmlash, EEChda diskret logarifmlash va daraja parametri muammolarining murakkabligiga asoslangan algoritmlardir.

Simmetrik kriptotizimlar uchun shifrlash kalitini ochiq kanal bo’yicha taqsimlash algoritmlari asosida Diffi-Xellman muammosining murakkabligi yotadi. Shu bois, faktorlash, diskret logarifmlash, EEChda diskret logarifmlash, Diffi-Xellman va daraja parametri muammolarini hal etish ko’pchilik kriptotahlilchilarning e’tiborini o’ziga tortadi.

2. Buzg’unchining harakatlarini modellash prinsipi. Protokolni loyihalashda buzg’unchi tomonidan kuzatilgan barcha axborotlar va uni protokol ishtirokchisi sifatidagi (agar buzg’unchi faol bo’lsa) barcha harakatlari aniqlanadi. Shundan keyin esa buzg’unchi protokolda kuzatilishi mumkin bo’lgan barcha axborotlarni ko’rib chiqishni mustaqil ravishda modellash imkoni bo’lgan formal isboti yaratiladi. Boshqa so’z bilan aytganda buzg’unchi mustaqil holda bu protokolni modellash asosida haqiqiy ishtirokchilar protokolni bajarishda oladigan axborotdan ko’p bo’lmagan axborotni oladi.

Nazorat savollari

1. 
   Kriptografiya protokollarda bo’lishi mumkin bo’lgan hujum turlari.
   
2. 
   Protokolning obro’sizlantirilishi nima?
   
3. 
   Protokol xavfsizligiga oid asosiy talablar nimadan iborat.
   
4. 
   Kriptografiyada hisoblar murakkab bo’lgan masalalarni sanab bering.
   
5. 
   Foydalanilgan matematik muammolar qandan tasniflanadi.
   
6. 
   Buzg’unchining harakatlarini modellash prinsipi.