1variant O’zbekiston Respublikasi byudjet tizimi tuzilishi modellari

13.G’aznachilikning bosh kitobi, maqsadi, vazifalari va ahamiyat
G’aznachilikning bosh kitobi. G’aznachilikning bosh kitobi – byudjet ijrosi g’aznachilik usulining asosiy elementlaridan biridir. G’aznachilikning Bosh kitobi bilan hukumat resurslarining hisob-kitobi yuritiladi va moliya tizimining axborot tizimi faoliyat ko’rsatadi. G’aznachilikning Bosh kitobi byudjet operatsiyalari buxgalteriya hisobini yuritishning kompyuterlashtirilgan tizimidir. G’aznachilikning Bosh kitobida davlat muassasalari bilan bo’ladigan barcha moliyaviy operatsiyalar o’z ifodasini topadi. G’aznachilikning Bosh kitobi 96 G’aznachilikning yagona hisobraqami va subschyotlari bilan bo’ladigan operatsiyalardagi barcha buxgalteriya provodkalarini aks ettiradi. G’aznachilikning Bosh kitobi ham respublika byudjetidan, ham mahalliy byudjetlardan moliyalashtirish hisob-kitobining o’z vaqtida yuritilishini ta’minlaydi. G’aznachilikning Bosh kitobi o’z ichiga juda ko’p byudjet birliklarini birlashtiradi. G’aznachilikning Bosh kitobida byudjetning barcha daromadlari va xarajatlari ko’rinadi. Davlat byudjetining daromad va xarajatlari moddalar bo’yicha amalga oshirilgan kassa operatsiyalariga asoslanib “Bosh kitob” deb nomlangan modul tomonidan G’aznachilikda yuritiladigan Bosh kitobda qayd etilishi uchun alohida ma’lumot tayyorlanadi. Bu xildagi ma’lumotlar har kuni kun davomida muntazam ravishda G’aznachilikka yuborib turiladi.
14.Yagona g’azna hisobraqamidan davlat maqsadli fondlar xarajatlari to’lovini amalga oshirish
G’aznachilik alohida operatsiyalarni, shuningdek, davlatning maqsadli fondlarining mablag’lari bilan operatsiyalarni amalga oshirish uchun g’aznachilikning yagona hisobraqami doirasida subschyotlarini ochish huquqiga ega. Bu subschyotlardagi qoldiqlar g’aznachilikning yagona hisobraqami qoldig’ining ajralmas qismi hisoblanadi. davlat byudjeti ijrosi bo’yicha hisob va hisobotlar, davlatning byudjetdan tashqari maqsadli fondlari, uzoq muddatli dasturlari, byudjet tashkilotlarining byudjetdan tashqari jalb qilingan mablag’lari kiradi. Bu borada tashkilotlarning yagona buxgalteriya hisobi standartlari va hisobotlari faqatgina O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligida emas balki byudjet tashkilotlarida ham yagona byudjet tasnifi, buxgalteriya hisobi plan schyotlari va buxgalteriya hisobi hujjatlari bilan amalga oshirilishi ko’zda tutiladi. Bu tamoyil g’aznachilik organlari va byudjet tashkilotlaridan tashqari, yagona tasnifga asoslangan hisob va buxgalteriya hisobi tizimi soliq va bojxona organlaridan tushadigan davlat byudjeti daromadlari,byudjetdan tashqari fondlarning daromadlariga tushadigan mablag’lar, daromadlarni mahsus yig’uvchilarga hamda davlatning maqsadli jamg’armalarini taqsimlovchilarga qo’llaniladi. Davlat maqsadli fondlariga daromadlarni tushish ustidan nazoratni olib boruvchi tashkilotlarni G’aznachilik bilan o’zaro harakat tartibini ishlab chiqish hamda ular o’rtasida axborot almashuvi dasturiy ta’minotini yanada takomillashtirish