1.«O‘zbekiston tarixi» fanining predmeti, nazariy- metodologik tamoyillari va uni o‘rganishning ahamiyati. Barkamol avlod tarbiyasida Vatanimiz tarixining o‘rni

11. Vatanimiz xalqlarining Eron ahmoniylariga qarshi ozodlik kurashi.
Mil. avv. 559 yilda Eronda podsho Kir II ahmoniylar davlatixa asos soladi. Mil. avv. 545-540 yillarxa kelib ahmoniy podsholari O’rta Osiyodaxi Parfiya, MarG`iyona, Bag`triya, So’G’diyona kabi viloyatlar va ko’chmanchi g`abilalar ustidan o’z hukmronliklarini o’rnatdilar. O’rta Osiyo xalg`lari bosg`inchilarxa g`arshi mardonavor kurash olib bordilar. Xususan, ko’chmanchi massaxet g`abilalari ahmoniylarning katta g`o’shinlarini tor-mor etdilar (mil. avv. 530 yil). Bu janxda fors podshosi Kir II ham halok bo’ldi. SHuningdek, mil. avv. 522 va 519-518 yillarda MarG`iyonada hamda saklar o’lkasida forslarxa g`arshi g`o’zG’olonlar ko’tariladi.
Bu davrda g`adimxi Bag`triya aholisining asosiy mashG`uloti dehg`onchilik edi. G`alaimir, Kuchuktepa, G`iziltepa, G`izilcha, Bandixon kabi mil. avv.VI-IV asr yodxorliklaridan ko’plab mehnat g`urollari topilxan. Dehg`onchilik sun’iy suG’orishxa asoslanxan. Bu hududlarda undan tashg`ari chorvachilik, kulolchilik, temirchilik va badiiy hunarmandchilik (Amudaryo xazinasi) ham rivojlanadi.
Mil. avv. VI-IV asrlarda So’G’diyonada ko’plab shahar va g`ishlog`lar bo’lib, ular fors podsholarixa katta-katta solig`lar to’lab turxanlar. Xususan, bu davrxa oid Uzung`ir, Erg`o’rG`on, Afrosiyob, Lolazor, Xo’ja Bo’ston, Sanxirtepa, CHordara, G`o’rG`oncha, Ko’ktepa kabi 50 dan ziyod yodxorliklar o’rxanilxan. Bu hududlardan topilxan ko’pxina topilmalar aholining dehg`onchilik, chorvachilik va hunarmandchilik bilan shuG`ullanxanidan dalolat beradi. SHuningdek, savdo-sotig` va o’zaro alog`alar ham ancha rivojlanadi.
To`maris va shiroqlar ham ahamoniylar davlatiga qarshimardanovor kurashganlar.
Markaziy Osiyo civilizaciyasi va madaniyatining mustaqil rivojlanishi eron axmoniylari tomonidan birinchi yirik bosqinchilik tufayli to`xtab qoldi. Sug`d, Baqtriya, Xorazm mil. av. VI-IV asrlarda Ahmoniylar davlati tarkibiga kirgan. Bu imperiya tarkibiga kirishi, yagona boshqaruv, qonunchilik, pul tizimining o`rnatilishi, oromiy yozuvning umum davlat miqiyosda qo`llanilishi. Markaziy Osiyo xalqlarining madaniyatiga sezilarli ta`sir ko`rsatadi. Ahmoniylar davrida xalqaro savdoning rivojlanishi uchun qulay sharoitning vujudga kelishi Markaziy Osiyo shaharlarining taraqqiyotiga muayyan imkoniyat yaratdi. Ahmoniylar hukmronligida mamlakatlarga sayyohlar va olimlar borishi mumkin bo`ldi. Xuddi shu davrda Sharq mamlakatlariga Gerodot, Demokrit va boshqalar sayohat qilgan. Ahmoniylar imperiyasidagi yirik shaharlar- Suza, Persepol, Memfis, Nippur, Bobilda turli joylardan xususan, Xorazm, Baqtriya, Sug`ddan chiqqan kishilar, saklarning harbiy aholisi yashagan.
O`z navbatda mil. av. V asrda Oks daryosining o`ng sohilida Miletlik Yunonlarning manzilgohi tashkil topadi. Shu tariqa Ahmoniylar imperiyasi tarkibida Markaziy Osiyo xalqlari forslar, midiyaliklar, bobilliklar, misrliklar, yunonlar, hindlar bilan yaqin munosabatda bo`lish, madaniyatining ham o`zaro ta`siriga imkon yaratdi.
Ahmoniylar imperiyasi madaniyati ham ko`pgina mamlakat xalqlari yaratgan ilmiy bilimlar, diniy e`tiqodlar, san`at yutuqlarining sintezi hisoblanadi. Bu madaniyatga Markaziy Osiyo xalqlari ham o`zining hissasini qo`shgan. Zardo`shtiylik Ahmoniylarning davlat dini sifatida qabul qilinishi bilan birga G`arbga ham keng yoyila boshladi. Ahmoniylar san`atining Suza va Persepoldagi ulkan yodgorligi qurilishiga Markaziy Osiyo mintaqasidan ko`plab xom ashyo keltirilgan.