1.Ёғ ва ёғсимон моддалар ва уларнинг биологик аҳамияти синфланиши ва номенклатураси

Стероидлар

• Стероидлар юқори ёғ кислоталарини циклик спиртлар билан ҳосил қилган мураккаб эфир бўлиб, ҳайвон ва ўсимликлар организмида кенг тарқалган. Стероидлар таркибида учрайдиган циклик спиртлар стероллар деб аталади. Стероидлар анча мураккаб тузилган бўлиб, уларнинг таркибида учта бир чизиқли бўлмаган тўйинган циклогексан ва битта ҳалқали циклопентан комплексидан ҳосил бўлган циклопентанопергидрофенантрен мавжуд.

Биологик муҳим аҳамиятга эга бўлган стероллар –D гуруҳидаги витаминлар, жинсий гормонлар, бўйрак усти безининг пўст қавати гормонлари, зоо- ва фитогормонлар, юрак гликозидлари, ўсимлик сапонинлари, алкалоидлар ҳамда айрим заҳарлар стероидлар жумласига киради.

• Биологик муҳим аҳамиятга эга бўлган стероллар –D гуруҳидаги витаминлар, жинсий гормонлар, бўйрак усти безининг пўст қавати гормонлари, зоо- ва фитогормонлар, юрак гликозидлари, ўсимлик сапонинлари, алкалоидлар ҳамда айрим заҳарлар стероидлар жумласига киради.
• Ҳамма тўқималарда учрайдиган, кўпчиликка маълум стероидлардан бири холестерол-холестерин бўлиб, у марказий ва периферик нерв тизимсида, тери ости ёғларида, буйрак ва бошқа аъзоларда учрайди. У цитоплазматик мембрананинг асосий компоненти, қон зардобида эса липопротеин ҳолда учрайди

ХОЛЕСТЕРИН

• Жигарда синтезланадиган холестерин инсон ҳаёти учун зарур бўлган биологик фаол моддалар қаторига киради. Қондаги оқсил холестерин учун ҳаракат воситаси ҳисобланади.Холестерин қондаги оқсилга жойланишида икки хил ҳолат кузатилади. Бир хил оқсиллар холестеринни тўқималарга тарқатади, бошқалари эса уни жигарга етказиб, у ерда утилизация - яъни, қайта ишлаш жараёни кетади. Холестеринли липопротеин юқори даражада, зич, ихчам оқсилда жойлашган бўлса, бундай ҳолатдаги холестерин «яхши» деб аталиб, у томирлардан тўлиқ ювилади. Агар холестерин оқсилда бўш ҳолда, тартибли жойлашмаган бўлса, унга «ёмон» деб ном берилган. Иккинчи хилдаги холестерин қон томирларидан тўлиқ ювилмасдан оз-оздан тўпланиши натижасида томир деворлари пластикликни йўқотиб, мўрт ҳолатга айланиб қолиши мумкин. Холестерин ёш болаларнинг децилитр қонида 25 мг, катталарда эса 200 мг бўлиши лозим.