1918 – 1939-yillarda buyuk britaniya

Siyosiy hayot

• Buyuk Britaniyada uzoq yillar konservatorlar va

liberallar davlatni boshqarib, parlament saylovlari

natijasida bir-birini almashtirib keldilar.

• 1918 – 1924-yillari an’anaviy ikki partiyali tizim

inqirozga yuz tutdi.

• 1920-yillar boshida leyboristlar Buyuk Britaniya

siyosiy tizimida ikkinchi partiya sifatida o‘rnashib oldi.

---

Hukumat rahbarlari

• 1922 yil 19 oktyabrda konservatorlardan Lloyd Jorj bosh vazir

• konservatorlardan B.Lou vaqtinchalik bosh vazir bo’lib keyin

Stenli Bolduinga o’rnini bo’shatib berdi

• R. Makdonald 1929 yilda keyinchalik 1931 — 1935yillarda

yana hokimiyat tepasida bo’ldi

• 1935 yil S.Bolduin yana hokimiyat tepasiga keldi

• 1937 yil konservatorlardan Nevill Chemberlen

• 1945 yil 5 iyulda saylovlarda mashhur siyosatchi U.Cherchill

g’olib bo’ldi

---

Uinston Cherchill.

---

Mustamlaka va dominionlar

bilan munosabat.

• 1919-yili Hindistonning Armitsar shahrida ingliz qo‘shinlari tinch

namoyishchilarni o‘qqa tutdi. 

• Misrda inglizlarga qarshi qo‘zg‘olonni bostirish maq sadida jazo operatsiyasi

o‘tkazildi. 

• 1922-yili inglizlar Misrning mustaqilligini tan oldi.

• Buyuk Britaniya Afg‘oniston va Eronning tashqi va ichki siyosatini nazorat

qilishdan ham voz kechishga majbur bo‘ldi. 

• 1921-yil dekabrda Buyuk Britaniya dominion huquqiga ega bo‘lgan «Ozod

Irlandiya davlatini» tan oldi.

---

Mustamlaka va dominionlar

bilan munosabat.

• Buyuk Britaniya bilan uning dominionlari – Kanada,

Avstraliya, Janubiy Afrika Ittifoqi, Yangi Zelandiya

o‘rtasidagi munosabatlarni 1931-yili qabul qilingan

Vestminster statuti deb nomlangan hujjat belgilab

berdi. Statutga ko‘ra o‘z ichki mustaqilligiga ega

bo‘lgan dominionlar bilan metropoliya birgalikda

Britaniya Millatlar Hamdo‘stligi nomli ittifoqni

tashkil qildi.

---

Tashqi siyosat

• Buyuk Britaniyada, umu man Yevropaning

boshqa davlatlarida ham fa shizm dan qo‘r qish

hissi bo‘lajak urushda fashistlarning kuchlari

Sovet It ti fo qiga qarshi qaratiladi, degan umid

bilan qo‘shilib ketgan edi. Shu umid tufayli ular

fashistlarning tajovuzkor siyosatiga faol qarshilik

ko‘rsat madi. Bu siyosat tarixda «tajovuzkorga

yon berish» siyosati nomini ol di.

---

Tashqi siyosat

N. Chemberlen, 

E. Dalad’e, А. 

Gitler

va B. Mussolini 

Myunxen 

kelishuvini

imzolagandan

so‘ng (chapdan).

---

Tashqi siyosat

• Nevill Chemberlen Adolf Gitler, Benito Mussolini  va

Eduard Dalade bilan birgalikda 1938-yili Myunxen

kelishuvini imzoladi.

• Kelishuv natijasida Chexoslovakiyaning, asosan, nemis

millatiga mansub aholi yashaydigan Sudet viloyati

Germaniyaga berildi.  

• Germaniya bu bilan cheklanmadi. U 1939-yil 1-sentabrda 

Polshaga bostirib kirdi va Ikkinchi jahon urushini boshlab

berdi. 3-sentabr kuni Polshaning ittifoqchisi bo‘lgan Buyuk

Britaniya Germaniyaga qarshi urush e’lon qildi

---

Uyga vazifa

• 1. Buyuk Britaniya Birinchi jahon urushidan qanday natijalar bilan chiqdi?

• 2. Buyuk Britaniya taraqqiyotidagi qanday muammolar 1926-yil maydagi eng yirik

ish tashlashni keltirib chiqardi?

• 3. Bu davrda siyosiy rivojlanishdagi Buyuk Britaniyaga xos bo‘lgan qanday asosiy

jihatlarni ajratib ko‘rsatish mumkin?

• 4. Buyuk Britaniyaning mustamlaka va dominionlar bilan munosabatida qanday

o‘zgarishlar yuz berdi?

• 5. Ikkinchi jahon urushidan oldin Buyuk Britaniya tashqi siyosatining asosiy

maqsadi nimadan iborat edi?

• Xaritadan foydalanib, Buyuk Britaniya imperiyasiga tegishli

hududlarni maqomiga ko‘ra tasnifl ang va izoh yozing.