19 Ma’ruza. Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi Reja. Tadbirkorlik kapitali va uning harakat bosqichlari

19 - Ma’ruza. Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi

Reja.

1. Tadbirkorlik kapitali va uning harakat bosqichlari

2. Tadbirkorlik kapitalining aylanishi. Asosiy va aylanma kapital

3. Asosiy kapitalni takror ishlab chiqarish va undan foydalanish samaradorligi
1. Tadbirkorlik kapitali va uning harakat bosqichlari
Tadbirkor ixtiyorida bo‘lib, foyda olish maqsadida ishlatiladigan va yollanma mehnat tomonidan harakatga keltiriladigan barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag‘lari birgalikda tadbirkorlik kapitali deb ataladi.

Kapital ikki xil xususiyatga ega bo‘lib, uning qiymati – ko‘pchilikka ma’lum bo‘lga-nidek, ushbu kapitalni ishlab chiqarishga sarf-langan ijtimoiy zaruriy mehnat sarfidan iborat-dir. Kapitalning nafliligi esa uning: a) ko‘plab turdagi va miqdordagi nafliliklarni (tovar va xizmatlarni) yaratishda; b) ishchi kuchining ish bilan bandligini ta’minlashda; c) qisman qiy-matning tashkil topishida, ya’ni shakllanishida; d) eng muhimi, qo‘shimcha mahsulotni yaratish-da va o‘zlashtirishda to‘liq ishtirok etishi orqali namoyon bo‘ladi.


Tadbirkorlik kapitali va uning harakatidagi ikki tomonlama xususiyatni quyidagicha ifodalash mumkin (10.2-rasm).