19 – Мавзу Жамиятнинг фалсафий таҳлили

Birinchi qism ijtimoiy

statikani, ya'ni ijtimoiy

tizimlarning mavjudlik

shartlarini va ularning amal

qilish

qonunlarini,

ikkinchi qism esa – ijtimoiy

dinamikani,

ya'ni jamiyatning

rivojlanish va o'zgarish

qonunlarini o'rganadi.

K.Marks

(1818-1883)

F.Engel`s

(1820-1895)

Jamiyatni o'z-o'zidan rivojlanadigan, iqtisodiy

rivojlanishning bir bosqichidagi barcha

mamlakatlar uchun umumiy bo'lgan o'ta murakkab

tizim sifatida tavsiflaydi.

I.A. Karimov (1938-2016)

Tarixiy xotirasi bor inson

irodali inson, jamiyatning har bir

a'zosi o'z o'tmishini yaxshi bilsa,

bunday odamlarni yo'ldan urish,

har xil aqidalar ta'siriga olish

mumkin emas.

Tarix saboqlari insonni hushyorlikka

o'rgatadi, irodasini mustahkamlaydi.

diniy-mifologik

teologik

ontologik

aksiologik

texnokratik

idealistik

naturalizm

Ob'ektiv

idealizm

gnoseologik

naturalistik

Tarix falsafasining

kontseptsiyalari

Xulosalar:

Tarix falsafasi – bu falsafaning tarixiy jarayon mazmuni, uning

qonuniyatlari va asosiy yo'nalishlarini tushuntirish

bilan shug'ullanuvchi, shuningdek uni bilish metodlarini

asoslovchi bo'limi. Quyidagilar tarix falsafasining tarkibiy qismlari

hisoblanadi: tarix falsafasi ontologiyasi, tarix falsafasi

gnoseologiyasi, tarix falsafasi tarixi, tarix falsafasi

antropologiyasi. Tarix falsafasining dunyoqarashga doir,

nazariy, metodologik va prognostik funktsiyalari farqlanadi.

Tarix falsafasining hozirgi kontseptsiyalari orasida gnoseologik

yo'nalish (tanqidiy tarix falsafasi), ontologik kontseptsiya,

aksiologik kontseptsiya, tarixning texnokratik kontseptsiyalari

alohida o'rin egallaydi.

Formatsion va sivilizatsion yondashuvlar tarixiy jarayon

yo'nalishini ayniqsa to'liq va teran aks ettiradi.

Ayrim tadqiqotchilar ko'rsatilgan yondashuvlarga muvofiq

monadaga doir yondashuvni

taxmin qiladilar.