19 – Мавзу Жамиятнинг фалсафий таҳлили

Taniqli faylasuf P.A.Sorokin (1889-1968) tarix

falsafasining rivojlanishiga kuchli ta'sir ko'rsatdi. U

jamiyatga individlar va ijtimoiy guruhlarning o'z ehtiyoj-

larini qondirishga qaratilgan faoliyati bilan belgilana-

digan bir-biri va jamiyat bilan o'zaro munosabatlari natija-

sida vujudga keladigan integral yaxlitlik sifatida qaragan.

P.A.Sorokin jamiyatni gorizontal, vertikal yo'nalishlarda

va fluktuatsiya (tebranish) tarzida murakkab harakatda

bo'lgan ijtimoiy-madaniy tizimlarning rang-barangligini

tan olish nuqtai nazaridan tavsiflagan. P.A.Sorokin

sotsiologiyasida o'tmish va hozirgi sotsiologiya fanining

muhim g'oyalari uyg'un birlikda

jamlangan va ifodalangan.

Jamiyat

tushunchasi

Jamiyat-

ning

vujudga

kelishiga

doir

qarashlar

Jamiyatning vujudga kelishi haqida ajdodlarimiz hayotining arxeologlar topgan va odamlarning ko'plab avlodlari bosib o'tgan murakkab va fojialarga to'la tarixiy yo'ldan dalolat beradigan izlarga qarab xulosa chiqarish mumkin. Shunga qaramay inson va jamiyat kelib chiqishining to'liq manzarasi fanda hanuzgacha yaratilmagan.Jamiyat kelib chiqishining diniy talqini ham (u o'z mifologiyasini haqiqat deb tan olishni talab qiladi), idealistik kontseptsiya (o'zining spekulyativligi tufayli) va materializm (ilmiy dalillar yetarli emasligi bois) ham asosli e'tirozlar uyg'otadi. Kant materializmdan inson ruhining tabiatini tushuntiruvchi tamoyil sifatida foydalanish hech qachon mumkin emas, deganida, ma'lum ma'noda haq edi. Ammo, daliliy ma'lumotlar ozligiga qaramay, biz jamiyatning vujudga kelish manzarasini ancha aniq yaratish imkonini beradigan ilmiy dalillarga ishonch bilan qarash lozim deb hisoblaymiz