18 – Mavzu. XVII. Fotokimyoviy reAKsIYalar

17.5. FOTOSINTEZ
Yerga tushadigan quyosh energiyasini ma‘lum bir qismi fotosintez tufayli organik moddalarning kimyoviy energiyasiga aylanadi. Uglerodning usimliklar tomonidan assimilyatsiyalanishi, ya‘ni fotosintez ham fotokimyoviy jarayondir. Fotosintez quyosh energiyasi hisobiga sodir bo’ladi. Quyosh energiyasi o’simliklarni yashil qismida organik moddalarning kimyoviy energiyasiga aylanadi. K.A. Timiryazev 1877 yilda fotosintez jarayonida quyosh energiyasi va xlorofil moddasini rolini aniqladi. Fotosintez reaksiyasida xlorofil sensibilizatorlik rolini bajaradi.
O’simliklarda boradigan fotosintez jarayoni quyidagi reaksiya asosida boradi:
6СО₂ + 6Н₂О + 2830,8 кЖ = С₆Н₁₂О₂ + 6О₂
Karbonat angidrid va suvdan endotermik reaksiya natijasida glyukoza va erkin molekulyar kislorod hosil bo’ladi. Bu reaksiyada bir mol СО₂ ni glyukozaga aylantirish uchun 471,66 kJ Quyosh energiyasi sarflanadi.