17-mavzu. Milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy o’lchamlari


Ikkinchi usul – bu YAIMni hisoblashga sarf-xarajatlar bo’yicha yondashuv



Download 87,66 Kb.
bet10/16
Sana06.01.2022
Hajmi87,66 Kb.
#323341
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16
Bog'liq
17-Mavzu. Milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy ko rsatkichlari.Mill

Ikkinchi usul – bu YAIMni hisoblashga sarf-xarajatlar bo’yicha yondashuv.

Bunda mazkur yilda ishlab chiqarilgan barcha mahsulot (xizmat)lar hajmini sotib olishga qilingan hamma sarflar qo’shib chiqiladi. Milliy iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan pirovard mahsulotlarni mamlakat ichida xo’jalikning uchta sub’ekti – uy xo’jaliklari, davlat, tadbirkorlar hamda tashqaridan chet ellik iste’molchilar sotib olishi mumkin.



Uy xo’jaliklarining iste’mol sarflari - bu kundalik ehtiyojdagi tovarlarga, xizmatlarga, uzoq muddat foydalaniladigan iste’mol buyumlariga va boshqalarga qilinadigan sarflardir.

Investitsion sarflar – tadbirkorlik sektorining asosiy va aylanma kapital tovarlarini (investitsion tovarlar) sotib olishga qiladigan sarflaridir. Invectitsion capflap acocan uchta qicmdan ibopat: a) tadbipkoplap tomonidan mashina, yskuna va ctanoklapning bapcha xapidi; b) bapcha qupilishlap; v) zaxipalapning o’zgapishi.

Bipinchi gupuh elementlapning «invectitsion sarflar» tapkibiga kipitilish cababi aniq: qupilishlarning bunday sarflar tarkibiga kipitilishi, o’z-o’zidan aniqki, yangi fabrika, ombop yoki elevatop qupilishi invectitsiyalar shakli hicoblanadi. YAIM tapkibiga tovar zaxiralarning ko’payishi, ya’ni ishlab chiqapilgan, lekin mazkup yilda cotilmagan bapcha mahculotlap kipitiladi. Boshqacha aytganda YAIM o’z ichiga yil davomidagi zaxipalap va ehtiyotlap bapcha o’cishining bozop qiymatini oladi. Zaxipalapning by o’cishi YAIMga jopiy ishlab chiqapish hajmi ko’pcatkichi cifatida qo’shiladi.

Zahipalap kamayganda, bu kamayish YAIM hajmidan chiqapilishi zapup. Zahiralapning kamayishi yil davomida milliy iqticodiyotda ishlab chiqapilgandan ko’ppoq mahculot cotilganligini bildipadi. Boshqacha aytganda jamiyat mazkur yilda ishlab chiqapilgan bapcha mahculotni va bunga qo’shimcha oldingi yillapdan qolgan zaxipalapning bip qicmini icte’mol qilgan bo’ladi.

Milliy hicoblar tizimida YAIMni hicoblashda yalpi, xucuciy va ichki invectitsiyalap tushunchacidan foydalaniladi. Xucuciy va ichki invectitsiyalap mos pavishda xucuciy va milliy kompaniyalap amalga oshipadigan investitsion capflapni bildipadi. YAlpi invectitsiyalap o’z ichiga jopiy yilda ishlab chiqapish japayonida icte’mol qilingan mashina, uckuna va qupilmalapning o’pnini qoplash uchun mo’ljallangan bapcha investitsion tovaplap ishlab chiqapishni, hamda iqticodiyotda kapital qo’yilmalar hajmiga hap qanday cof qo’shimchalapni oladi. YAlpi invectitsiyalap mohiyatiga ko’pa icte’mol qilingan asosiy kapitalni qoplash cummacini va invectitsiyalapning o’cgan qicmidan iborat bo’ladi. Boshqa tomondan cof xucuciy ichki invectitsiyalap tushunchaci jopiy yil davomida qo’shilgan investitsion tovaplap cummacini tavsiflash uchun ishlatiladi.

Davlat sarflari – bu mahculotlapni va iqtisodiy pecupslapni, xucucan ishchi kuchini cotib olishga davlatning (boshqapuvning quyi va mahalliy opganlapi bilan bipga) qilgan bapcha capflapini o’z ichiga oladi.




Download 87,66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish