17-mа`ruzа Mаvzu: uzlukli transport mashinalari

Kar’yer avtomobil transporti tasnifi.  

Karyer  yuk  avtomashinalari

 

konstruktiv  tuzilishi  bo‘yicha  ikkita  asosiy 

guruhga ajratiladi: avtosamosvallar va avtopoyezdlar - yarimpritsepli tyagachlar va 

pritsepli tyagachlar (10-rasm). 

Avtosamosval  –  ramasiga  o‘rnatilgan  mustahkam  konstruksiyali  kuzovga 

ega bo‘lgan avtomobil bo‘lib, orqaga yoki yonga yuk tushiradi.  

 

 

10-rasm. Avtomobil transporti turlari: a) orqaga yuk to‘kuvchi samosval; b) 

tagidan yuk to‘kuvchi pritsepli tyagach; v) orqadan yuk tushiruvchi yarimpritsepli 

tyagach. 

 

Avtopoyezd  –  bir  yoki  bir  necha  pritsepli  yoki  yarimpritsepli  avtomobil-

tyagachdir.  Avtopoyezdning  ishga  belgilanishiga  qarab  yarimpritsep  kuzovi 

tagidan, orqadan yoki yonidan yuk tushiradi. 

a 

b 

c 

---

Ochiq kon ishlarida ishlatishning maxsus sharoitlari karyer avtosamosvallari 

konstruksiyasiga  quyidagi  talablarni  qo‘yadi:  ekskavatorda  yuklanayotganda  zarb 

kuchlariga chidamli bo‘lishligi uchun mexanik qismlarning yuqori mustahkamligi; 

yuklash  va  yuk  tushirish  ishlari  texnologik  jarayonlari  davomiyligini  qisqartirish 

uchun kuzovning sodda va qulay bo‘lishi; qisqa kon zaboylari sharoitida samarali 

ishlashi  uchun  yuqori  manevrli  bo‘lishi;  joyning  og‘ir  relyefli  sharoitlarida  va 

sifatsiz  yo‘llarda  harakatlanishga  yuqori  chidamlilik  va  harakatchanlik;  karyer 

sharoitiga  mos  bo‘lgan  uzoq  davomli  qiyaliklarda  ish  davrini  qisqartirish  uchun 

avtosamosval  yetarli  tezligini  saqlay  olishi  yoki  yetarli  tormozlash  kuchiga  ega 

bo‘lishi kerak. 

Karyer avtomobillari 3 ta asosiy qismdan tashkil topadi: dvigatel, shassi va 

kuzov (yuk platformasi).