17- variant Investitsiyalarni kafolatlash bo’yicha xalqaro agentlik (ikxa) haqida nimalarni bilasiz?

17- variant
1. Investitsiyalarni kafolatlash bo’yicha xalqaro agentlik (IKXA) haqida nimalarni bilasiz?
2. Mamlakat eksportining tarkibini diversifikatsiyalashning mazmuni va yo’nalishlari nimalardan iborat?
3. Respublikasining „Investitsiya faoliyati to’g’risida“gi Qonuni haqida nimalarni bilasiz?

Javoblar
1. Investitsiyalarni kafolatlash bo’yicha ko’p tomonlama agentlik (IKXA) 1988 -yilda a’zo mamlakatlarga xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag’batlantirishda ko’mak berish maqsadida tashkil etilgan. Hozirda agentlikka 174ta mamlakat a’zo bo’lib, jami ajratilgan kafolatlari hajmi 20,9 mlrd. dollarga teng.
Ushbu agentlik rivojlanayotgan mamlakatlarga yo’naltirilgan TTXIni rag’batlantirish maqsadida siyosiy risklardan sug’urtalash yoki kafolatlash xizmatlarini taklif etadi.

2. Eksport diversifikatsiyasi, ya’ni xorijga sotilayotgan tovarlar va xizmatlar ro‘yxatining kengayishi, jami eksportda alohida tovar yoki xizmat turi (ayniqsa, xom ashyo) ulushining katta bo‘lishiga barham berilishi, mahsulotlar eksport qilinayotgan mamlakatlar geografiyasini kengaytiradi, eksport hajmining barqaror bo‘lishini ta’minlaydi, milliy iqtisodiyotning tashqi bozordagi salbiy o‘zgarishlarga ta’sirchanligi darajasini pasaytiradi. Xususan, 2017 yillarning birinchi yarimida O’zbekiston tashqi savdo aylanmasi 12 milliard AQSH dollaridan ortiqni tashkil qildi. Bu 2016-yilining hisobot davriga nisbatan tashqi savdo hajmi 11,1. foizga o’sgan. 2017-yilning yavar-iyun oylarida eksport hajmi 13.1%ga o’sib, 5969 milliard dollarni, import hajmi esa 9.2%ga o’sib 6.102 milliard dollarni tashkil etdi. Mos ravishda tashqi savdoni ijobiy saldosi 132.7 million dollarga teng bo’ldi. O’bekistonning asosiy tashqi savdo hamkorlari Rossiya (umumiy savdo aylanmasida 18.5 foiz ulushga yega), Xitoy (17.5 foiz), Qozog’iston (7.9 foiz), Janubiy Koreya (4.7 foiz) hisoblanmoqda.
Mamlakatimizda ishlab chiqarish sur’atlarini oshirish, uni modernizatsiya qilish, yangi texnika texnologiyalardan keng foydalanish hamda xorijiy investitsiyalarni jalb qilish maqsadida integratsiyaga bo’lgan e’tibor kuchaytirilmoqda. Darhaqiqat, bugungi kunda O’zbekistonning jahon xo’jaligiga integratsiyalashuvi ko’p darajali tizim sifatida amal qilmoqda. Provardida mamlakatmiz aktiv to’lov balansiga ega bo’lmoqda. Shuni alohida ta’kidlash kerakki, mamlakatda to’lov balansi ham aholi farovonligida muhim o’rin tutuvchi omillardan biri hisoblanadi. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish tashqi iqtisodiy usullar yordamida ham amalga oshiriladi. Bunda maxsus vosita va dastaklar orqali mamlakatning tashqi dunyo bilan amalga oshiriladigan xo‘jalik aloqalariga bevosita ta’sir ko‘rsatiladi. Tovarlar, xizmatlar, kapital va fan-texnika yutuqlari eksportini rag‘batlantirish tadbirlari, eksportni kreditlash, chet ellardan investitsiyalar va eksport kreditlarini kafolatlash, tashqi iqtisodiy aloqalarga cheklashlar kiritish yoki bekor qilish, tashqi savdoda boj to‘lovlarini o‘zgartirish, mamlakat iqtisodiyotiga chet el kapitalini jalb qilish yoki cheklash bo‘yicha tadbirlar, mamlakatga chetdan ishchi kuchini jalb qilish, xalqaro iqtisodiy tashkilotlarda va davlatlararo uyushmalarda qatnashish mamlakatlarning tashqi iqtisodiy aloqalarini tartibga solishning asosiy vositalaridir. Eksport diversifikatsiyasi, ya’ni xorijga sotilayotgan tovarlar va xizmatlar ro‘yxatining kengayishi, jami eksportda alohida tovar yoki xizmat turi (ayniqsa, xom ashyo) ulushining katta bo‘lishiga barham berilishi, mahsulotlar eksport qilinayotgan mamlakatlar geografiyasini kengaytiradi, eksport hajmining barqaror bo‘lishini ta’minlaydi, milliy iqtisodiyotning tashqi bozordagi salbiy o‘zgarishlarga ta’sirchanligi darajasini pasaytiradi. 


3. "Investitsiyalar va Investitsiya faoliyati" to'g'risidagi qonun Qonunchilik palatasi tomonidan 2019-yil 9-dekabrda qabul qilingan, Senat tomonidan 2019-yil 14-dekabrda ma’qullangan.
1-bob. Umumiy qoidalar.
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi va qo‘llanilish sohasi .
Ushbu Qonunning maqsadi chet ellik hamda mahalliy investorlar tomonidan amalga oshiriladigan investitsiyalar va investitsiya faoliyati sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Ushbu Qonun markazlashtirilgan investitsiyalar bilan bog‘liq munosabatlarni tartibga solmaydi. Konsessiya faoliyati, mahsulot taqsimotiga oid bitimlar tuzish, ularni bajarish va bekor qilish, investitsiya, pay va venchur fondlari, kapital bozorini, shu jumladan qimmatli qog‘ozlar bilan bog‘liq operatsiyalarni tartibga solish, davlat-xususiy sheriklik, maxsus iqtisodiy zonalar sohasidagi huquqiy munosabatlar alohida qonunlar bilan tartibga solinadi.