16Op o‘zaro ta'sirida protonlarning impuls bo‘yicha taqsimlanishi

1-rasm. ¹⁶O va p o‘zaro ta'sirida protonlarning impuls bo‘yicha taqsimlanishi.
Protonlar hosil bo‘lishining normirovka qilingan invariant differensial kesimining impuls bo‘yicha taqsimotini tahlil qilish shuni ko‘rsatdiki, ushbu taqsimotni uchta gauss funksiyasi yig‘indisi ko‘rinishida qoniqarli tavsiflash mumkin.
f(p)=a₁exp(-b₁p²)+a₂exp(-b₂p²)+a₃exp(-b₃p²). (1)
bu yerda a_i − va b_i − yaqinlashish parametrlari (eng kichik kvadratlar usuli yordamida topiladi).
1-jadval. 40 GeV/c impulsli π^{- 12}C to‘qnashuvlarida protonlar hosil bo‘lishining normirovka qilingan invariant differensial kesimining impuls bo‘yicha taqsimotiga (1) – ifoda orqali yaqinlashish natijasida parametrlarning aniqlangan qiymatlari.

Parametrlar	Hamma protonlar	Oldiga uchuvchi	Orqaga uchuvchi
a1	94.463.47	45.292.17	49.452.88
b1	126.13.8	111.94.1	149.78.4
a2	4.550.30	1.800.13	3.220.46
b2	14.570.91	9.830.99	24.343.91
a3	0.840.07	0.560.09	0.540.24
b3	3.710.12	3.280.19	8.781.23
^2/e.d.s.	1.35	1.12	0.72

– b₁ parametrning qiymati orqa yarimsferaga uchuvchi protonlar uchun oldiga uchuvchilarnikiga nisbatan 1.3 marta katta. b₁ parametrning topilgan qiymatining haqiqatga yaqinligi (1) – ifodadagi birinchi had qiymati impulsning P  25 MeV/c dan P  250 MeV/c gacha o‘zgarganida (bug‘lanuvchi protonlar sohasi) 4 darajaga kamayishidan iborat;Shunday qilib, tez protonlar, ayniqsa, oldingi sferaga uchuvchilarining hosil bo‘lish mexanizmlari universal xarakterga ega bo‘lib, dastlabki energiya va parchalanuvchi yengil yadro tipiga bog‘liq emas, degan xulosa chiqarish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. Viktor V. Glagolev, Gabriela Martinská, Jan Mušinský, Jozef Urbán, Khosim Olimov, Anvar A. Yuldashev Proton - proton correlations in dp and ¹⁶Op interactions Cent. Eur. J. Phys. • 9(6) • 2011 • 1387-1392 . 10.2478/s11534-011-0056-x
2. Olimov Kh.K., Olimov K., Mahnaz Q. Haseeb. Production of delta0(1232)-resonances in p¹²C collisions at a momentum of 4.2 GeV/c// European Physical Journal A. – Springer (Italy), 2011. – vol. 47. – pp. 79–84.
3.www.uzatom.uz