|
(Xolmo‘min Shukurov)
Annotatsiya:
Ushbu maqolada farzand tarbiyalab, munosib voyaga yetkazish yo‘lida 3
muhim omil – oila, maktab va mahalla kabilarning ishtiroki, ta’siri va vazifalari haqida so‘z
boradi..Har.bir.omil.atroflicha.o‘rganiladi,.tarbiya.har.uchala.omilning.uzviy.bog‘liqligi.haqida.
fikrlar.bayon.qilingan.
Kalit so‘zlar:
Farzand, tarbiya, oila, maktab, mahalla, omil, ijtimoiy ahamiyat, mas’uliyat,
kelajak,tashqi muhit, zamonaviy texnologiya, o‘qituvchi,
Bugungi. kunda. farzand. tarbiyasi,. uning. ijtimoiy. ahamiyati. ortib. borayotganligi. sir. emas..
zero.,,Kim.edigu.kim.bo‘ldik?.Ertaga.kim.bo‘lishimiz,.qanday.marralarni.egallashimiz.kerak?”.
degan savollarga javob ham bugungi kun yoshlarining jadal harakati-yu, shijoati, bilimi, kuch-
qudrati,. ma’naviyati,. tarbiyasi. va. albatta,. kamolotida. mujassamlashganligi. aniq.. Bas. shunday.
ekan, farzand tarbiyasining ijtimoiy ahamiyati hususida to‘xtalish uchun bir necha masalalarni
ko‘ndalang qo‘yib olaylik, ularning yechimini aniqlab olaylik:
Oilada. farzand. tarbiyasi. uchun. mas’ullik. bugun. ko‘proq. kimning. zimmasiga. tushmoqda?.
farzandning.noqobilligi.uchun.asosiy.aybdor.kim.deb.ko‘rsatilmoqda.–.otami.yoki.ona?
Bolalarning.ta’lim.dargohlaridagi.tarbiyaviy.faoliyati.qay.darajada?.Murabbiylar.o‘quvchilarning.
ta’lim.olishlari.bilan.birga.tarbiyaviy.jihatlarini.ham.shakllantirishga.e’tibor.berishayaptimi?
Bola.tarbiyasida.tashqi.muhit.(ko‘cha-ko‘y,.kompyuter,.telefon,.televizor.va.boshq).ning.ta’siri.
Bundan ko‘rinadiki, farzand tarbiyasi uch asosiy yo‘nalish bo‘yicha shakllannadi – oila, ta’lim
maskani. va. mahalla.. shu. o‘rinda. shuni. ham. ta’kidlash. joizki,. farzand. tarbiyasining. munosib.
shakllanishida.yuqoridagi.har.uchala.omilning.o‘rni.alohida..
. Oila. –. tarbiya. o‘chog‘idir.. Oilada. yurt. kelajagi,. ravnaqi.. farzand. dunyoga. kelib. umri.
davomida.shu.oila.davrasida.kamol.topadi..farzand.tug‘ilishi.bilan.o‘zini.oila.davrasida.ko‘radi..
Bu.uning.Vatani.edi..Demak,.dastlab.unda.vatanparvarlik.hissi.uyg‘ona.boshlaydi..Keyinchalik.
onasiga.o‘zgacha.mehr.qo‘yadi,.uni.tanib.oladi..Bu.undagi.mehr-muhabbat.hissining.dastlabki.
kurtaklari.edi..Va.shu.zaylda.oilada.kichik.shaxs.bevosita.tarbiya.topib.boradi..Ota-ona.qaysidir.
jihatlari.bilan.unga.o‘rnak.–.yoki.salbiy,.yoki.ijobiy.ta’sir.ko‘rsatishlari.tabiiy..chunki.go‘dak.
dunyo.va.uning.tuzilishi.haqidagi.hamma.tasavvurlarni.dastlab,.o‘z.ota-onasidan.oladi..Demak,.
endi.masalani.oydinlashtiramiz..Oddiygina.bir.misolni.tadqiqotlarda.ko‘ramiz:.4.yoshli.qizaloq.
va. 5. yoshli. bolakay. bilan. suhbat. o‘tkazildi.. ularning. har. ikkisiga. ham. bir. hil. mazmundagi.
savollar berildi va natijada ularning oilaviy muhiti, buning farzand ongiga ta’siri, ularning
fikrlash. doirasini. aniqlashga. erishildi.. Oiladagi. muhit. 4. yoshli. qizaloqning. yoshiga. nisbatan.
erta ulg‘ayishini ta’minlab qo‘ygan : onasi kunduzlari ishda, otasi bilan ajrashgan, uyda yolg‘iz
buvisi bilan vaqt o‘tkazadi, uning savollari doim javobsiz va ba’zan tanbeh bilan yakunlanadi,
ko‘p dakki eshitaverib har narsadan hadiksiraydigan bo‘lib qolgan, bo‘g‘iq muhit ta’sirida tashqi
olam. haqidagi. tasavvurlari. o‘ta. salbiy.. Qizaloq. og‘ir. stress. holatiga. tushib. qolgan,. savollarga.
ongli. idrok. etib. javob. berishni. istamaydi.. 5. yoshli. bolakayda. esa. butunlay. boshqacha. holat.
kuzatildi: yolg‘iz o‘gil, erka o‘sgan, aytgani muhayyo, unga na talab va na chegara qo‘yilgan,
hamma. narsa. mumkin,. tarbiyasi. o‘gir,. izdan. chiqqan.. Xattoki,. suhbat. jarayonida. bizga. ham.
sensirab.murojaat.qildi.bolakayimiz..Otasi.farzandiga.axloqan.ibrat.bo‘lgilik.emas.–.ikki.oilali..
Demak, bundan ko‘rinadiki oila bir dastgoh, ota-ona esa kulol, farzand ularning mehnat mahsuli
–.ko‘zadir..Ko‘za.pishiq.loydan.yasalishi.juda.muhim,.loy.esa.uning.nasl-nasabidan.dalolat.beradi..
Xulosa:.ham.ota,.ham.ona.–.har.ikkisi.birday.farzand.uchun.ibratdir..Oila.boshi.bo‘lmish.ota.ko‘p.
vaqtini.uydan.tashqarida.tirikchilik.g‘ami.bilan,.ro‘zg‘or.qayg‘usida.o‘tkazishga.majbur.bo‘ladi..
shu.sababdan,.farzandlari.undan.hayiqadi,.do‘stlasha.olmaydi..Ona.esa.asosan.uy.yumushlari.bilan.
mashg‘ul.bo‘ladi..farzandlari.tarbiyasida.bo‘layotgan.o‘zgarishlarni.ilg‘ab.ular.bilan.do‘stlashish.
48
Do'stlaringiz bilan baham: |
