16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

17
MASOFAVIY TA’LIM TEXNOLOGIYALARIDA O‘QITUVCHI VA TALABANING 
MUNOSABATI VA O‘ZLASHTIRISHNI ANIQLASH USULLARI 
Safarova Mashura Dilmurodovna,
NavDPI “Chet tillar” fakulteti “Ingliz tili va adabiyoti” 
kafedra o‘qituvchisi
Annotatsiya.
Bu maqolada masofaviy ta’lim texnologiyalarida o‘qituvchi va talabaning 
munosabati. va. o‘zlashtirishni. aniqlash. usullari. keltirilib. o‘tilgan.. Bundan. tashqari. masofaviy.
o‘qitishning hozirgi holati va muammolari, masofaviy kurslarni yaratishning kontseptual asoslari 
ko‘rib.chiqilgan.
Kalit so‘zlar. 
Masofaviy ta’lim, qayta tayyorlash, malaka oshirish, o‘quv reja, dastur, majmua 
didaktika,.intensivlik.
Mustaqillikka erishilgandan keyin barcha sohalardagi kabi ta’lim tizimida ham jiddiy islohatlar 
amalga.oshirildi,.ta’limning.sifatini.yaxshilashga.kirishildi..Jamiyatimizning.rivojlangan.davrida.
avvalgi metodik qo‘llanmalar bilan cheklanib qolmasdan, unga fan-texnika yangiliklari, Internet 
va yuksak texnologiyalar imkoniyatlaridan foydalangan holda, ta’lim jarayonini tinglovchilari 
uchun.yanada.qiziqarli.va.mazmunli.qilib.o‘tish.maqsadga.muvofiq.
Respublikamizda bugungi kunda kompyuter texnologiyalari va Internet tarmog‘ini 
rivojlantirishga. katta. ahamiyat. berilmoqda.. shunga. ko‘ra,. ta’lim. tizimidagi. o‘quv. yurtlarida.
informatika va yangi axborot texnologiyalari bilan birga kasb ta’lim yo‘nalishiga tegishli 
fanlarining. o‘qitilishi. ham. davr. talabi. bo‘lib. qolmoqda.. Masofadan. o‘qitishusulida. o‘qituvchi.
bilan.talaba.bir-biridan.masofa.bilan.ajralgan.bo‘lsa.ham,.doimiy.muloqot.saqlanib.qoladi..Bu.
o‘qitishni nazorat qilishning alohida usuli bo‘ladigan elektron pochta va Internet texnologiyalari 
yordamida.amalga.oshiriladi.
O‘qitish jarayonida o‘qituvchi bilan bilim oluvchi o‘rtasidagi munosabatnimasofadan turib 
zamonaviy axborot va kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash asosida amalga oshirishga 
masofaviy. ta’limdeb. ataladi.. Masofadan. o‘qitish. tizimi. (MO‘T). auditoriya. ma’ruza. va.
mashg‘ulotlariga qatnashishni qat’iy talab etmaydigan mustaqil ta’limbo‘lib, bu tizim bilim 
oluvchi.o‘ziga.ma’qul.vaqt.va.joyda.o‘qish.sharoitini.yaratishi.bilan.qulaydir.
MO‘T. bilim. oluvchidan. faqat. birgina. uzluksiz,. faol. o‘qishini. talab. qiladi.. Bu. orqali.
mutaxassisning. bilimlari. bilan. bir. qatorda. sifat. darajasi. bo‘lgan. malaka. ham. o‘sib. boradi..
Yuqorida aytib o‘tilganidek, masofadan o‘qitish tizimlarida turli darajadagi foydalanuvchilar 
ommasi bilan aloqani o‘rnatish va o‘quv jarayoniga tegishli ishlarni olib borishni amalga oshirish 
uchun quyidagi vositaviy elementlardan foydalaniladi:
O‘qituvchi.yoki.tuyutor.(yo‘riqchi);
.Bilim.oluvchi.(BO);
.Boshqaruvchi;
.Kommunikatsiya.vositalari;
.O‘quv.materiallari.
zamonaviy.MO‘Tlarda.axborot.va.kompyuter.texnologiyalari.keng.qo‘llanadi..Bunda.MO‘T.
uchun asosiy dasturiy mahsulot komponentlari quyidagilardan iborat:
.O‘quv.mazmunini.ishlab.chiqish.vositalari.(O‘MichV);
.O‘qitishni.boshqarish.tizimi.(O‘BT);
O‘quv.jarayoni.qatnashchilari.orasida.axborot.almashinuvini.ta’minlovchi.tizim;
O‘quv.materialini.etkazib.beruvchi.tizim.(veb-sayt).
Ayni vaqtda, turli muassasalar tomonidan har xil standartlardagi o‘quv kontentlarini yetkazib 
berilishi birinchi tomondan kompyuterli o‘qitish bozorini rivojlantirsa, ikkinchi tomondan 
o‘quv.materiallarini.almashinuvini.murakkablashtirib.yubormoqda..Bu.esa,.o‘quv.materiallarini.
to‘g‘ridan–to‘g‘ri masofadan o‘qitish tizimiga o‘tkazishni qimmatlashuviga olib keladi, natijada 
psixologik me’yorlarga amal qilinmay ishlab chiqilgan elektron o‘quv qo‘llanmalar hisobiga bilim 
oluvchini.stimulini.pasaytirmoqda.