16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

Kalit so‘zlar: 
bilim.va.ko‘nikma,.o‘zlashtirish,.morfologiya,.omil,.tarmoqlash.
Ta’lim-tarbiya.insoniyat.hayotining.asosi..usiz.inson.kamoloti,.jamiyat,.davlat.taraqqiyotini.
tasavvur. qilib. bo‘lmaydi.. shu. ma’noda. ulug‘. ma’rifatparvar. bobomiz. abdulla. avloniy.
ta’kidlaganidek , “Tarbiya biz uchun yo hayot –yo mamot, yo najot – yo halokat , yo saodat 
–.yo.falokat.masalasidir”..Mazkur.hikmat.barcha.davrlar.va.butun.dunyo.xalqlari.uchun.katta.
ahamiyat.kasb.etadi..zero,.farzandlari.istiqboliga.qayg‘urgan.ota-ona,.el-ulus,.mamlakat.borki,.
yosh avlod ta’lim – tarbiyasi, jismoniy, ma’naviy –intellekual barkamolligiga muhim e’tibor 
qaratishi.tabiiy..Bu.esa,.avvalambor,.o‘qituvchilarning.zimmasiga.katta.ma’suliyat.yuklaydi..
O‘quvchilarni zamon talablari asosida tarbiyalash bugungi kunning eng muhim vazifalaridan 
biri ekan, bugungi kun o‘qituvchisi mohir bilimdon, muammolarning oqilona yechimlarini 
topa oladigan, o‘z ustida doimiy ijodiy ishlab, yangiliklar yarata oladigan, o‘quvchilarning 
qalbidan. munosib. o‘rin. egallay. oladigan. bo‘lishi. lozim.. shuning. uchun. ham. bugungi. kunda.
o‘qituvchilarning.kasbiy.kompetentligiga.e’tibor.qaratilmoqda.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning ta’limga qaratayotgan yuksak e’tiborlari sabab ilm- 
fan. sohasida. ancha. yutuqlarimiz. mavjud.. Bugungi. globallashuv. jarayonida. biz. bu. yutuqlarni.
sarhisob.qilish.haqida.emas,.balki.ularni.yanada.ko‘paytirish.haqida.o‘ylashimiz.lozim..
.shunday.ekan.,.ona.tili.va.adabiyot.fani.o‘qituvchilari.bu.jarayonda.faol.bo‘lishlari.lozim..
Ona. tili. va. adabiyot. darslarining. asosiy. vazifasi. o‘quvchi. shaxsini. fikrlashga,. o‘zgalar. nutqini.
anglashga,. mustaqil. fikrini. og‘zaki. hamda. yozma. shaklda. savodli. bayon. qilish. ko‘nikmalarini.
oshiruvchi.nutqiy.kompetensiyani.rivojlantirishga.qaratilgan..Bu.esa.o‘quvchilarning.grafikaga.
oid bilimlarini (fonetika, leksikologiya, so‘z tarkibi, so‘z yasalishi, morfologiya, sintaksis, yozuv 
va imlo, tinish belgilari, nutq uslublari, stilistikaga oid tushunchalar) boyitish, ona tilining keng 
imkoniyatlaridan unumli foydalangan holda to‘g‘ri va ravon bayon eta olishini rivojlantiruvchi 
lingvistik.kompetentsiyalarni.shakllantirish.bilan.chambarchas.bog‘liq.
Shundan kelib chiqqan holda ta’limdagi eng dolzarb muammolardan biri bu o‘quvchi 
bilimidagi. bo‘shliqlarni. aniqlash. va. ularni. to‘ldirishdir.. ushbu. muammoni. hal. etish. uchun.
o‘qituvchilar.qanday.ishlarni.amalga.oshirishi.kerak?.Birinchidan,.o‘quvchilar.ona.tili.darslarida.
aynan. qaysi. mavzu. bo‘yicha. oqsayapti.. ikkinchidan,. o‘quvchi. uyga. berilgan. topshiriqlarni.
vaqtida.bajarayaptimi?.uchinchidan,.o‘quvchilar.egallashi.majbur.bo‘lgan.bilim.va.ko‘nikmalar.
to‘grisida.ota-onalarga.tushuncha.berish..To‘rtinchidan,.o‘zlashtirilmagan.bilim.va.ko‘nikmalar.
asosida. har. bir. o‘quvchi. bilimidagi. bo‘shliqlar. ro‘yxatini. tuzish.. Beshinchidan,. o‘quvchi.
tomonidan.o‘zashtirilishi.murakkab.bo‘lgan.bilim.va.ko‘nikmalarni.belgilab.olish..Oltinchidan,.
boblarni o‘tish vaqtida oy va chorak davomida o‘quvchi qaysi mavzularni o‘zlashtirishi qiyin 
kechayotganligini.aniqlab.borish..Quyidagi.reja.asosida.o‘quvchilarning.egallashi.zarur.bo‘lgan.
bilim,.ko‘nikmalarning.o‘zlashtirish.yo‘li.aniqlanadi.
O‘tilgan.mavzu.yakunida.
sinfdan.tashqari.o‘tkazilgan.tadbir.asosida.
Boblar.va.bo‘limlar.yakunida..
Nazorat.ishlarida..
Mana. shu. reja. asosida. har. bir. o‘quvchining. o‘zlashtirish. darajasi. solishtirib. boriladi..Ya’ni.
ona.tili.fanida.morfologiya.bo‘limi.o‘tiladi..so‘z.turkumlarini.o‘rganishda.o‘quvchi.qaysi.so‘z.

---

88